1- معرفي بهترين بنده خدا (الگوي انسان كامل): اي بندگان خدا! همانا بهترين و محبوب ترين بنده نزد خدا، بنده اي است كه خدا او را در پيكار با نفس ياري داده است. آن كس كه جامه زيرين او اندوه، و لباس رويين او ترس از خداست؛ چراغ هدايت در قلبش روشن شده و وسائل لازم براي روزي او فراهم آمده و دوري ها و دشواري ها را بر خود نزديك و آسان ساخته است.

حقايق دنيا را با چشم دل نگريسته، همواره به ياد خدا بوده و اعمال نيكو، فراوان انجام داده است. از چشمه گواراي حق، سيراب گشته، چشمه اي كه به آساني به آن رسيد، و از آن نوشيده سيراب گرديد و در راه هموار و راست، قدم برداشته. پيراهن شهوات را از تن بيرون كرده، و جز يك غم، از تمام غم ها خود را مي رهاند. و از صف كوردلان و مشاركت با هواپرستان خارج شد، كليد باز كننده درهاي هدايت شد و قفل درهاي گمراهي و خواري گرديد. راه هدايت را با روشن دلي ديد، و از همان راه رفت، و نشانه هاي آن را شناخت و از امواج سركش شهوات گذشت. به استوارترين دستاويزها و محكم ترين طناب ها چنگ انداخت، چنان به يقين و حقيقت رسيد كه گويي نور خورشيد بر او تابيد. در برابر خداوند خود را به گونه اي تسليم كرد كه هر فرمان او را انجام مي دهد و هر فرعي را به اصلش باز مي گرداند. چراغ تاريكي ها، و روشني بخش تيرگي ها، كليد درهاي بسته و برطرف كننده دشواري ها، و راهنماي گمراهان در بيابان هاي سرگرداني است. سخن مي گويد،خوب مي فهماند، سكوت كرده به سلامت مي گذرد، براي خدا اعمال خويش را خالص كرده آن چنان كه خدا پذيرفته است، از گنجينه هاي آيين خدا و اركان زمين است. خود را به عدالت واداشته و آغاز عدالت او آن كه هواي نفس را از دل بيرون رانده است. حق را مي شناسد و به آن عمل مي كند. كار خيري نيست مگر كه به آن قيام مي كند، و در هيچ جا گمان خيري نبرده جز آن كه به سوي آن شتافته.

اختيار خود را به قرآن سپرده، و قرآن را راهبر و پيشواي خود قرار داده است. هر جا كه قرآن بار اندازد فرود آيد، و هر جا كه قرآن جاي گيرد مسكن گزيند.

--------------------------------------------------------------------------------

2- وصف زشت ترين انسان «عالم نمايان»: و ديگري كه او را دانشمند نامند اما از دانش بي بهره است، يك دسته از ناداني ها را از جمعي نادان فراگرفته، و مطالب گمراه كننده را از گمراهان آموخته، و به هم بافته، و دام هايي از طناب هاي غرور و گفته هاي دروغين بر سر راه مردم افكنده، قرآن را بر اميال و خواسته هاي خود تطبيق مي دهد، و حق را به هوس هاي خود تفسير مي كند. مردم را از گناهان بزرگ ايمن مي سازد، و جرائم بزرگ را سبك جلوه مي دهد. ادعا مي كند از ارتكاب شبهات پرهيز دارد اما در آنها غوطه مي خورد. مي گويد: از بدعت ها دورم، ولي در آنها غرق شده است. چهرۀ ظاهر او چهرۀ انسان، و قلبش قلب حيوان درنده است، راه هدايت را نمي شناسد كه از آن سو برود، و راه خطا و باطل را نمي داند كه از آن بپرهيزد، پس مرده اي است در ميان زندگان.