شانا _گروه بين الملل: دولت عراق در سپتامبر ١٩٦٠ كشورهاي ايران، كويت، ونزوئلا‍‍ و عربستان سعودي را براي مذاكره درباره كاهش قيمت نفت توسط شركت هاي نفتي به بغداد دعوت كرد. در نتيجه اين مذاكرات، اوپك با هدف يكپارچه سازي و هماهنگ كردن سياست‌هاي ناظر بر بهاي نفت توليدي كشورهاي عضو تأسيس شد.

به گزارش شانا، سازمان كشورهاي صادر كننده نفت با نام اختصاري اوپك (OPEC)، متشكل از ١٢ عضو از جمله كشورهاي الجزاير، ايران، عراق، كويت، ليبي، نيجريه، قطر، عربستان سعودي، امارات متحده عربي٬ اكوادور، آنگولا و ونزوئلا است.

اين سازمان بين سال هاي ١٩٦٠ تا ١٩٧٥ گسترش يافت. در اين سال ها، قطر (١٩٦١)، اندونزي (١٩٦٢)، ليبي (١٩٦٢)، امارات متحده عربي (١٩٦٧)، الجزاير (١٩٦٩) و نيجريه (١٩٧١) به جمع اعضاي بنيانگذار اوپك پيوستند.

اكوادور و گابن از ديگر كشورهايي بودند كه بعدها به عضويت اوپك در آمدند، اما اكوادور در دسامبر ١٩٩٢ و گابن در ژانويه ١٩٩٥ از جمع كشورهاي عضو اوپك خارج شدند.

البته اكوادور كه عضويتش را از تاريخ ٣١ دسامبر ١٩٩٢ به حال تعليق در آورده بود، دوباره در سال ٢٠٠٧ ميلادي خواستار عضويت در اوپك شد.

در خواست اكوادور در نشست فوق‌ العاده اوپك در دسامبر ٢٠٠٧ در ابوظبي مورد بررسي و پذيرش وزيران نفت كشورهاي عضو اوپك قرار گرفت.

برآوردهاي اداره اطلاعات انرژي آمريكا نشان مي دهد اعضاي اوپك حدود ٤٠ درصد از نفت خام جهان را توليد مي كنند و حدود دو سوم (٦٥ درصد) ذخاير نفتي اثبات شده جهان در اختيار دارند.

نخستين كنفرانس اوپك ١٠ تا ١٤ سپتامبر ١٩٦٠ در بغداد برگزار و بيانيه اي در باره خط مشي و اهداف اين سازمان صادر شد، شرايط لازم براي عضويت در اوپك تعيين و قرارداد تاسيس اوپك در ٢٤ سپتامبر همين سال در بغداد، كاراكاس، رياض و تهران نيز منتشر شد.

اعضاي اوپك در چهارم دسامبر سال ١٩٦٠ ميلادي به منظور بحث درباره بودجه، اساسنامه و مقر اوپك يك كميته فرعي تشكيل دادند.

با تشكيل اوپك وزيران نفت اين سازمان هر سال در دو نشست عادي گردهم مي‌آيند تا با بررسي تحولات بازار جهاني نفت سياست هاي توليدي خود را تعيين كنند. اعضاي اوپك همچنين در مواقع اضطراري به صلاحديد كشورهاي عضو، نشست فوق العاده برگزار مي كنند.

دبيرخانه دائمي اوپك از سال ١٣٤٤ هجري شمسي در وين پايتخت اتريش قرار دارد؛ پيش تر مقر دبيرخانه اين سازمان در ژنو سوئيس قرار داشت. ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي و ونزوئلا از اعضاي بنيانگذار اوپك به شمار مي آيند.

اوپك فعاليت رسمي خود را در سال ١٩٦٠ ميلادي آغاز كرد. اين سازمان در ابتداي تاسيس با مشكلاتي ذاتي يك نهاد تازه تاسيس روبه رو بود اما هيچ يك از اين مشكلات مانع اجراي اهداف اصلي و بنيادي اوپك نشد.

اوپك با پشت سرگذاشتن چالش هاي بسياري كه از زمان تاسيس با آنها رو به رو بوده است امروزه علاوه بر تضمين منافع اعضاي خود، با ديگر كشورهاي توليد كننده جهان كه پيش از اين مخالف تاسيس اين سازمان بودند و وجود اين نهاد را به زيان خود مي ديدند، همكاري مي كند.

توليدكنندگان غير عضو اوپك هم اكنون به تاثير گذاري اين سازمان پي برده اند و در مواردي كه بازار هاي جهاني با بي ثباتي رو به رو مي شود خواستار اقدام هاي اين سازمان در راستاي برقراري امنيت انرژي و ثبات در بازارهاي جهاني نفت خام هستند، هر چند كه عده اي همچنان اوپك را يك كارتل نفتي مي پندارند.

در حقيقيت گام هاي اوپك در جهت تامين امنيت عرضه انرژي از جمله تعهدهاي اين سازمان براي برقراري ثبات در بازارهاي جهاني است.

اوپك همچنان در حال توسعه فعاليت هاي خود در زمينه تضمين امنيت انرژي است و همچنان كه بارها در اجلاس وزيران نفت و سران كشورهاي اين سازمان تاكيد شده است، بر راهكارها و فرآيندهايي كه سبب ثبات در بازار جهاني نفت شود، پافشاري مي كند.