هرچند روند تنش هاي چند ماه اخير در روابط روسيه با غرب، به مباحث موجود درباره چشم انداز وقوع تقابلي جدي ميان قدرت هاي بزرگ جهاني دامن زده، اما شواهد حاكي از آن است كه اين روند مي تواند دربردارنده برخي فرصت ها نيز – به ويژه براي ايران باشد. ابراز تمايل اتحاديه اروپا به واردات گاز طبيعي از ايران، يكي از مهمترين فرصت هاي ايجاد شده از اين طريق است.

 

به گزارش «تابناك»، خبرگزاري رويترز در مطلبي به بررسي رويكرد جديد اتحاديه اروپا نسبت به روابط اقتصادي با ايران پرداخته و مي نويسد اين اتحاديه به شكلي بي سر و صدا در حال تدوين برنامه هايي براي واردات گاز طبيعي از ايران است. اين اقدام در شرايطي صورت مي گيرد كه روابط غرب با ايران رو به بهبودي و در مقابل، روابطش با روسيه در حال تيره تر شدن است.

 

به نوشته اين خبرگزاري، در حال حاضر تنها دو عامل وجود دارد كه تحقق آن ها مي تواند سبب عملي شدن طرح هاي اتحاديه اروپا در اين زمينه شود: يكي برداشته شدن تحريم هاي موجود عليه ايران و ديگري، اضافه كردن خط لوله هاي جديد به ساختار كنوني خط لوله هاي گاز در ايران. اين موضوع را يكي از مقامات كميسيون اروپا كه در امر تدوين راهبردهاي انرژي اتحاديه فعاليت دارد بيان كرده است.

 

اين مقام اروپايي با بيان اينكه ايران يكي از اولويت هاي اصلي اتحاديه اروپا براي كاهش وابستگي به واردات گاز از روسيه است، مي افزايد: «گاز ايران مي تواند به آساني به اروپا انتقال داده شود و از جنبه سياسي نيز روابط ايران و غرب آشكارا در مسير بهبودي قرار دارد». 

 

روسيه در حال حاضر بزرگترين تأمين كننده گاز اروپاست و با كسب سالانه 80 ميليارد دلار درآمد از اين طريق، تأمين يك سوم از نيازهاي گاز كشورهاي اروپايي را بر عهده دارد. اتحاديه اروپا كه به دليل مواضع روسيه تحريم هايي را عليه مسكو وضع كرده، اينك نياز بيشتري به تأمين گاز از ديگر منابع دارد. ايران با دارا بودن دومين ذخاير بزرگ گاز در دنيا پس از روسيه، به عنوان جايگزيني بالقوه براي روسيه در اين زمينه مطرح است.

 

در طرحي كه به همين منظور تدوين و در پارلمان اروپا ارائه شده، آمده است: «پتانسيل بالا براي توليد گاز، اصلاحاتي كه در بخش انرژي داخلي اين كشور در حال انجام است و چشم انداز عادي شدن روابط ايران با غرب، ايران را به جايگزيني معتبر براي روسيه تبديل كرده است». با اين حال، در اين طرح استدلال شده كه با توجه به تحريم هاي موجود و نيز تغييرات مورد نياز در حوزه زيرساختي، اين جايگزيني در كوتاه مدت اتفاق نخواهد افتاد.

 

اما طرح هاي موجود در اين زمينه به ويژه از آن جهت جنبه جدي تر به خود مي گيرد كه ايران نيز مايل به يافتن بازارهاي جديد براي فروش گاز خود است. در اين زمينه، حسن روحاني، رئيس جمهور ايران روز چهارشنبه در جريان ديدار با هاينز فيشر، همتاي اتريشي خود گفت: «ايران مي تواند يك منبع مطمئن انرژي براي اروپا باشد». 

 

در اين ميان، به نظر مي رسد روسيه از روند جاري شكل گرفته ميان ايران و اروپا ناخرسند است. امير هندجاني، كارشناس مسائل نفت و گاز در دبي مي گويد: «ايران تلاش دارد خود را در اروپا به عنوان جايگزيني براي گاز روسيه مطرح كند. اين كشور بازي بسيار پيچيده اي را انجام مي دهد؛ بدين شكل كه از يك سو درباره همكاري جهت كاهش تحريم ها با روسيه گفت و گو مي كند و از سوي ديگر، براي جايگزيني گاز روسيه مشغول مذاكره با اروپايي هاست». 

 

به هر حال، روند جاري و تمايل اتحاديه اروپا به يافتن جايگزيني براي منابع گازي روسيه، احتمال ايفاي نقشي جدي تر از سوي ايران در زمينه تأمين گاز اروپا را مطرح كرده است. احتمالي كه البته همان گونه كه اشاره شد، تحقق آن از يك سو به موفقيت آميز بوده مذاكرات هسته اي و برداشته شدن تحريم هاي ايران و از سوي ديگر، به ايجاد زيرساخت هاي لازم در اين زمينه بستگي دارد.