طرح مس سونگون در 130 کیلومتری شمال شرقی شهر تبریز، 40 کیلومتری فاصله هوایی شمال غرب اهر و 30 کیلومتری شمال ورزقان واقع شده است. معدن مس سونگون بر روی کمربند جهانی مس موسوم به کمربند آلپ-هیمالیا قرار دارد. این طرح در یک منطقه کوهستانی با متوسط ارتفاع 2000 متر بالای سطح دریا واقع شده و در شمال باختری ایران بر روی کمربند ماگمایی البرز- آذربایجان قرار دارد. توده نفوذی سونگون، بر روی رشته کوه های قره داغ و ارسباران قرار گرفته اند. این رشته کوه ها با 80 کیلومتر عرض بخشی از کمربند آندزیتی آلپ- هیمالیا می باشند. رشته کوه های مزبور از سمت شرقی از انتهای کوههای تالش، جنوب شهرستان گرمی شروع شده و با روند غربی - شرقی از سوی غرب به رشته کوه های قفقاز در جمهوری ارمنستان و نیز آناتولی در ترکیه ملحق می شوند. در واقع این رشته کوه ها دنباله رشته کوه های قفقاز می باشند با توجه به اکتشافات انجام گرفته و بر اساس اطلاعات منتشر شده ذخیره احتمالی این معدن بیش از یک میلیارد تن و ذخیره قابل استخراج آن حدود 800میلیون تن برآورد شده است که در مجموع کل ذخایر قطعی، احتمالی و ممکن در محدوده کانسار سونگون حدود 9/۱ میلیارد تن سنگ مس با عیار 67/. % است . ظرفیت مجتمع مس سونگون در دو فازجداگانه برای تولید سالانه 300 هزار تن کنسانتره مس با عیار 30 درصد طراحی شده است که اجرای فاز نخست آن با ظر فیت 150هزار تن به دلیل غفلت های انجام شده با تاخیر چند ساله در سال 85 صورت گرفته و فاز دوم نیز فعلا در انتظار اجرائی شدن است . طبق مصوبات سفر ریاست محترم جمهوری قرار است در فاز دوم مجتمع مس سونگون با احداث کارخانه دوم تغلیظ ضمن افزایش ظرفیت تولید کنسانتره به میزان 150 هزار تن ، کارخانه هائی مانند مولیبدن، ذوب، اسید و پالایش و کاتد در جوار این مجتمع راه اندازی شود. بنا به گفته مسئولین امر برای انجام این مهم حداقل به اعتباری بالغ بر 1.2 میلیارد دلار نیاز است که شاید تهیه منابع این رقم یکی از دلایل اصلی به تعویق افتادن پروژه های یاد شده بوده است. اگراین پروژه مهم در ظرف مدت چهار الی پنج سال اجرایی شود برای حدود 3 هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از 10 هزار نفر به طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد خواهد نمود و با سرازیر شدن درآمدهای کلان در نتیجه این سرمایه گذاری، موجبات رشد و رونق اقتصادی منطقه در سطح استانی و ملی فراهم خواهد شد. مس ، فلزی است که بعنوان یک کالای واسطه ای یا نهایی در بسیاری از بخشها کاربردهای بسیار متنوعی دارد . به شکل تصفیه شده در واحد های تولیدی شمش های مسی ، ریخته گیریها ، واحدهای مفتول سازی ، واحدهای تولیدکننده فرآورده های برنجی و با تبدیل به فرآورده هایی نظیر سیم بدون پوشش ، کابل و سیم پوشش دار ، نوار و تسمه لوله ، میله ، محصولات ریخته گری و ... مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین مورد استفاده نهائی از مس در صنایع برق و الکترونیک صورت می گیرد و حدود 46 درصد مصرف مس جهان مربوط به این بخش است با این توصیف و با وجود بیش از 35 درصد ذخایر مس ایران در ارسباران یکی از محورهای توسعه این منطقه به ویژه شهرستانهای اهر و ورزقان رونق صنعت مس و راهاندازی صنایع جانبی و پایین دستی آن می تواند باشد. به نظر می رسد اهمیت وحساسیت های این پروژه مهم و حیاتی آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است به طوری که گاهی درعرصه انتخابات محلی و مقاطع مختلف این صنعت نوپای استان مورد بی مهری و تاخت و تاز عده ای ناآگاه و یا مغرض قرارمی گیرد. اگرچه اولویت جذب و اشتغال در اینگونه طرحها در شرایط مساوی بامردم منطقه می باشد اما کسانی که به جای تبیین اهداف و آثار مثبت اقتصادی دراز مدت این صنعت و پی گیری راهکارها و برنامه های راهبردی افق چشم انداز طرح سونگون ،انتظارات مردم را صرفا در حد به کارگیری چند نفر در این طرح عظیم پایین می آورند بدون آنکه بستر های طبیعی سرمایه گذاری را فراهم نمایند و با ایجاد کمیته های تعیین صلاحیت و مرزبندی به اصطلاح در صدد احقاق حقوق مردم فلان شهر و روستا برمی آیند آیا جز این است که به نام دفاع از اشتغال و... سرپوشی بر ضعف های خود می گذارند و فرصت های واقعی توسعه و سرمایه گذاری را با ایجاد و دامن زدن به اختلافات بین شهرها و روستاهای منطقه خواسته و یا ناخواسته یکی پس از دیگری از میان بر می دارند. صنعتی که نیازمند حد اقل 12000 میلیارد ریال سرمایه گذاری برای تکمیل و راه اندازی فازهای توسعه ای و زیربنایی آن است فراتر از نام یک شهر، منطقه و حتی استان می باشد و تحقق اهداف آن بدون حمایت و پشتیبانی مسئولین و دست اندرکاران استانی و کشوری به ویژه مجمع نمایندگان استان میسر نخواهد بود و تداوم اشتغال مردم منطقه زمانی تحقق می یابد که سرمایه گذاری های جدید در یک فضای عاری از اختلافات منطقه ای انجام پذیرد و فرصت های اشتغال برای همه به صورت یکسان ایجاد شود و الا مقابل هم گذاشتن چند شهر و روستا و اینکه فلان کارمند جزء از فلان شهر اطراف باشد یا نباشد به هیچ وجه به رشد و پویایی این صنعت کمک نمی کند و ملاک و معیار درستی بر ارزیابی تحقق اهداف و برنامه های تعهد شده و عملکرد مدیران آن نمی تواند باشد و ممکن است به دلیل پرداختن به مسائل کم ارزش وحاشیه ای و باز ماندن از اصل قضیه اجرای فاز دوم توسعه را با تاخیر های چندین ساله مواجه و با پشت سر گذاشتن فرصتها این گنجینه با ارزش را مفرغ نماید. |