تلکس وب سايت شخصي ولي اله ديني: آيا تكنولوژي موجب تنهايي ما شده است؟
جمعه، 21 بهمن 1390 - 22:37     کد خبر: 148

طي چند دهه اخير، احساس تنهايي در بين مردم بسيار متداول شده و به نظر مي‌رسد كه پيشرفت‌هاي تكنولوژي در اين زمينه بي‌تقصير نبوده است. درنتيجه اين پيشرفت‌ها، انسان‌ها هر روز با افراد بي‌شماري روبه‌رو مي‌شوند اما برخلاف گذشته كه اين ارتباطات به صورت رودررو بود، در اجتماع امروز، اكثر اين ارتباطات از طريق صفحه تلويزيون، مانيتور كامپيوتر يا تلفن‌هاي همراه صورت مي‌گيرد. در اين مقاله، مي‌خواهيم ببينيم چرا اين شكل كور از ارتباطات يكي از دلايل اصلي احساس تنهايي آدم‌ها باوجود بودن انسانهاي بيشمار در اطرافشان شده است

اهميت ارتباطات رودررو

انسان‌ها از نظر ژنتيكي اينطور طراحي شده‌اند كه از طريق ارتباطات معنادار با افراد واقعي به رضايت رسيده و درنتيجه از طريق آن فايده ببرند. بعنوان مثال، نوزاداني كه در زمان نوزادي و كودكي زياد بغل گرفته شوند، نسبت به آنهايي كه ارتباط فيزيكي كمي با آنها برقرار مي‌شود، وقتي بزرگتر مي‌شوند درشت‌تر و سالم‌تر شده و رشد عضلاني بهتري خواهند داشت.

نمونه ديگر آن مي‌تواند افرادي باشد كه دوستان زيادي در زندگي خود دارند. اين افراد معمولاً شادتر‌، خوشبخت‌تر و سالم‌تر هستند و معمولاً بسيار بيشتر از افراد تنها عمر مي‌كنند. علت اين فوايد ذهني و جسمي هر چه كه باشد، اين واقعيت وجود دارد كه روابط واقعي انساني موجب كامل‌تر كردن ما مي‌شوند و بدون آن بدن و زندگي ما شروع به شكسته شدن مي‌كند.

حباب تكنولوژي

بااينكه تكنولوژي ارتباط جهاني را ممكن كرده است، اما برعكس موجب ارتباط انساني كمتر شده است. نمونه خوب آن را مي‌توان در خانواده‌ها مشاهده كرد. برخلاف گذشته كه خانواده دور هم جمع مي‌شدند و شام را در كنار هم صرف كرده و با هم گفتگو مي‌كردند، اين روزها، افراد معمولاً به تنهايي در جلوي تلويزيون نشسته و غذا مي‌خورند.

وقتي با هم حرف مي‌زنند هم معمولاً درمورد مسئله مهمي نيست، زيرا ديگران نمي‌خواهند مزاحم تماشاي برنامه شما شوند. در برخي خانواده‌ها، اعضاي خانواده حتي كنار همديگر هم نمي‌نشينند و غذاهاي فوري و آماده به آنها كمك مي‌كند كه هر زمان و در هر مكاني كه دوست دارند غذاي خود را صرف كنند.

متاسفانه اين تنهايي خودتحميل فقط مخصوص زمان شام و غذا خوردن نيست، زيرا بعد از صرف غذا نيز هر عضو خانواده به راه خود مي‌رود. بعضي دوباره جلوي تلويزيون رفته، بعضي مشغول اينترنت يا بازي‌هاي كامپيوتري شده و بعضي هم يا موزيك گوش مي‌دهند و يا از طريق تلفن‌همراه خود با دوستان خود چَت مي‌كنند.
نتيجه اين حباب تكنولوژي اين است كه افراد ارتباطات رودررويي كمتري با يكديگر داشته و ارتباطات آنها معمولاً غيرمستقيم و از طريق رسانه‌هايي مثل كامپيوتر و تلفن برقرار مي‌شود.

سَرخوردگي ناشي از زندگي مجازي

باوجود اين واقعيت كه تكنولوژي به افراد اين امكان را مي‌دهد كه با افراد زيادي در سراسر جهان ارتباط برقرار كند اما در واقعيت، باوجود تعداد زياد دوستاني كه در شبكه‌هاي اجتماعي مثل فيسبوك داريد، باز هم نتيجه كار يكي است؛ حبابي تكنولوژيكي كه موجب تنها شدن و جدايي شما از ارتباطات انساني واقعي مي‌شود.

تازمانيكه از افراد ديگر جدا شده باشيد، احساس تنهايي خواهيد كرد زيرا اين دوستان مجازي نمي‌توانند به خوبي نيازها و خواسته‌هاي شما را در درازمدت برآورده كنند.

علت اين كمبود رضايت اين است كه اكثر افراد از تكنولوژي بعنوان راهي براي پرت كردن حواس خود از احساساتشان استفاده مي‌كنند. اين باعث مي‌شود به طور موقت احساس خوبي پيدا كنند اما در آخر اين وسيله انحراف حواس موجب سرخوردگي آنها مي‌شود زيرا نيازهاي واقعي آن فرد را به خوبي ارضا نمي‌كند.

بعوان مثال، تصور كنيد كه فردي احساس تنهايي مي‌كند اما به جاي اينكه به اين احساس خود گوش دهد، با چَت كردن آنلاين با ديگران حواس خود را از تنهايي خود منحرف مي‌كند. براي آن لحظه ممكن است آن فرد تصور كند كه نيازش برآورده شده است زيرا چت كردن با دوستان اينترنتي آن احساس تنهايي را به طور موقت از او دور مي‌كند.

اما با گذشت زمان، اين فرد سرخورده‌تر مي‌شود زيرا هرچقدر هم كه آنلاين با دوستان خود گفتگو كند، يكي از نيازهاي پايه‌اي و اساسي او برآورده نمي‌شود: يك ارتباط واقعي با يك انسان واقعي.

هرچه آن فرد اين احساس تنهايي خود را طولاني‌تر ناديده بگيرد، دردناك‌تر شده و ميل آنها براي استفاده از آن وسيله انحراف حواس (چت كردن آنلاين) براي ناديده گرفتن احساسات خود بيشتر مي شود. اگر اين ادامه پيدا كند، فرد دچار افسردگي خواهد شد.

اگر تابحال با كسي اينترنتي چت كرده باشيد و خواسته باشيد كه در دنياي واقعي با او قرار بگذاريد، آنچه تجربه كرده‌ايد همين احساس سرخوردگي است كه برايتان توصيف كرديم. اين نشان مي‌دهد كه نمي‌توانيد با همان روش‌هاي قبل نيازهاي خود را برطرف كنيد.

نمونه ديگري كه نشان مي‌دهد چطور روابط مجازي قادر به برطرف كردن نيازهاي ما نيستند را مي‌توان در دوستيابي آنلاين مشاهده كرد. اكثر افراد آشنا شدن و ايجاد روابط عاشقانه اينترنتي را مفرح مي‌دانند اما در آخر اين عشق‌بازي مجازي چندان ارضاكننده نخواهد بود. به همين دليل است كه معمولاً دوستي‌هاي آنلاين به بيرون و دنياي واقعي كشيده مي‌شود زيرا ارتباط رودررو تنها راه برآورده شدن كامل نيازها ماست.

تاثيرات تكنولوژي بر روابط اجتماعي

يكي از تعيين‌كننده‌ترين عواقب تنهايي اجتماعي ناشي از تكنولوژي تاثير آن بر روابط ميان‌فردي در دنياي واقعي است.

وقتي به طور مجازي يا تلفني صحبت مي‌كنيد، ارتباط شما محدودتر از زماني خواهد بود كه آن فرد را به صورت رودررو مي‌بينيد. بعنوان مثال، آنلاين حرف زدن با يك نفر استفاده از زبان بدن، تن صدا و ارتباط چشمي را در خود نخواهد داشت.

درنتيجه، هرچه ارتباط رودرروي كمتري با ديگران داشته باشيد، مهارت‌هاي اجتماعي شما بدتر خواهد شد. تاثير ضعيف بودن مهارت‌هاي اجتماعي بعدها ايجاد روابط بادوام و بامعنا در خارج از دنياي مجازي را براي شما دشوار خواهد كرد.

بعنوان مثال نخواهيد توانست به راحتي حرف خود را به زبان بياوريد و نمي‌توانيد حرف‌هاي ديگران را هم درك كنيد.
به نظرتان دور از ذهن مي‌رسد؟ نه اينطور نيست، چون خيلي‌ها هستند كه در دنياي واقعي هم از اصطلاحات گفتگوي اينترنتي استفاده مي‌كنند. اين وقتي با كسي كه با اين اصطلاحات آشنايي دارد حرف مي‌زنيد اشكالي ندارد اما اگر اينطور نباشد ممكن است براي طرف مقابل به نظر برسد به زباني بيگانه صحبت مي‌كنيد.

بااينكه اين نمونه‌اي ناچيز و غيرمتداول است اما نشان مي‌دهد كه چطور ارتباط مجازي مي‌تواند بر ارتباطات واقعي و رودرروي شما نيز اثر بگذارد.

آينده‌اي تنها؟

اگر تصور كنيم اين نوع ارتباطات مجازي ادامه يابد، به نظر در 30-20 سال آينده چه اجتماعي پيش رو خواهيم داشت؟ نسل بچه‌هاي امروز كه بيشتر زمان روز خود را صرف تماشاي تلويزيون و بازي‌هاي كامپيوتري مي‌كنند، چطور مي‌توانند وقتي بزرگ شدند درست با ديگران ارتباط برقرار كنند؟

و اگر نتوانند ارتباط خوبي با ديگران برقرار كنند، چطور مي‌توانند روابطي معنادار و بادوام با ديگران داشته باشند؟ آيا خواهند توانست افرادي از جنس مخالف را به سمت خود جذب كنند؟ و اگر اينطور است، چنين روابطي اگر ارتباط كلامي كافي در آن نباشد، چه مدت طول خواهد كشيد؟

بااينكه همه اينها كمي هشداردهنده به نظر مي‌رسد اما همين حالا هم علائم هشدار در اطراف ما وجود دارد و درنتيجه آن تعداد زيادتري از انسان‌ها هر روز تنهاتر و تنهاتر مي‌شوند.

تنها راه براي غلبه بر اين تنهايي و جلوگيري از آمدن آينده‌اي تنها اين است كه دست از ناديده گرفتن احساسات خود برداشته، به آنها گوش داده و به درستي واكنش دهيد.

تكنولوژي خنثي است


قبل از اينكه به سراغ اين برويم كه چطور مي‌توانيد بر اين تنهايي غلبه كنيد، بايد خاطرنشان كنيم كه تكنولوژي اصلاً چيز بدي نيست. تكنولوژي مسئله‌اي خنثي است. نحوه استفاده از آن است كه آن را خوب يا بد مي‌سازد.

همچنين استفاده از تلفن يا چت آنلاين براي ارتباط با ديگران بد نيست. در اين مقاله هدف محكوم كردن اين فعاليت‌ها نبوده است، هدف اين بوده كه خطرات احتمالي آنها را چه براي شما و چه براي جامعه به طور كل گوشزد كنيم.

استفاده از اين راه‌هاي ارتباطي مجازي به تعادل خوب و بي‌اشكال است. اما اگر از تكنولوژي بعنوان وسيله‌اي براي ناديده گرفتن احساسات استفاده شود و اين نوع ارتباطات شكل اصلي ارتباطات شما را شكل دهد، سلامت ذهني و جسمي و همچنين زندگي اجتماعي شما تحت‌تاثير قرار خواهد گرفت.

پس تازماينكه بيشتر ساعات روز را صرف ارتباط با مردم در زندگي واقعي كنيد، خطر اينكه نتوانيد ارتباطات معنادار و بادوام داشته باشيد ناچيز خواهد شد. اما اگر همه وقتتان صرف ارتباطات مجازي شود، بايد مراقب آينده‌اي كه در انتظارتان است باشيد.

چرا؟ چون مهارت‌هاي لازم براي موفقيت در ارتباط با ديگران را نخواهيد داشت. يك نمونه كليشه‌اي براي نشان دادن اين را مي‌توان در معتادان به اينترنت مشاهده كرد كه هيچوقت نمي‌توانند براي خود دوست‌ دختر يا چند دوست كنار خود داشته باشند.

آنچه واقعاً نگران‌كننده است بالا رفتن تعداد كساني است كه ترجيح مي‌دهند وقت خود را در اينترنت سپري كنند و درواقع اينترنتي زندگي كنند تا اينكه در دنياي واقعي ارتباط برقرار كنند. اگر اين وضعيت ادامه پيدا كند، به نقطه‌اي در اجتماع مي‌رسيم كه ارتباطات رودررو چيزي مربوط به گذشته به شمار خواهد رفت.

اگر افراد با هم ارتباط برقرار نكنند، تعداد افراد كمتري با هم ملاقات كرده، عاشق شده، ازدواج كرده و بچه‌دار مي‌شوند. در آخر اين مي‌تواند به كاهش رشد جمعيت كره زمين منجر شود. بااينكه در زمان حال اين مسئله منحصر به كشورهاي پيشرفته و توسعه‌يافته است كه مي‌توانند به ميزان كافي از تكنولوژي در اختيار مردمان خود قرار دهند، هرچه اين تكنولوژِي‌ها پيشرفته‌تر شوند، جذب آن بيشتر خواهد شد.

برخورد با تنهايي

از راهكارهاي زير براي كمك به درك و واكنش درست به تنهايي خود استفاده كنيد.

1. احساستان را تشخيص دهيد.
تنهايي در نتيجه نداشتن رابطه معنادار در زندگي ايجاد مي‌شود. شما ممكن است بخاطر نداشتن دوستان زياد و يا بخاطر نداشتن رابطه عاشقانه احساس تنهايي كنيد.

2. معناي تنهايي را به خاطر آوريد.
تنهايي به شما مي‌گويد بايد كسي را پيدا كنيد كه برايتان مهم باشد و برايش مهم باشيد.

3. تصميم بگيريد چرا احساس تنهايي مي‌كنيد.
چرا دوست يا شريك زندگي نداريد؟ آيا نمي‌توانيد بخاطر اينكه بيشتر زمان خود را صرف اينترنت يا تلويزيون مي‌كنيد، با كسي ارتباط برقرار كنيد؟ آيا اين فعاليت‌ها باعث مي‌شود نتوانيد با افراد جديد آشنا شويد و دوستيابي كنيد؟

4. چيزي براي تغيير احساستان پيدا كنيد.
اگر مي‌خواهيد دوستان جديد پيدا كنيد، بايد براي آن تلاش كنيد. اين يعني تا جاييكه مي‌توانيد با افراد جديد آشنا شويد و از طريق فعاليت‌هايي كه به اتفاق هم انجام مي‌دهيد، روابط نزديك با آنها برقرار كنيد. به طور كلي، هر چه زمان كمتري با مردم رابطه داشته باشيد، تنهاتر خواهيد بود.

خلاصه

تنهايي محصول متداولي از تكيه بيش از حد بر تكنولوژي است كه خود بعنوان مسكني براي درمان مشكلي كه ايجاد كرده است استفاده مي‌شود.

هرچه زمان بيشتري را صرف ايجاد روابط مجازي كنيد، يا سعي كنيد از طريق اين سرگرمي‌ها به تنهايي خود كمتر فكر كنيد، ايجاد روابط معنادار و بادوام براي شما در دنياي واقعي سخت‌تر خواهد شد.

اين ناتواني در ايجاد رابطه بعدها موجب احساس تنهايي، سرخوردگي، اعتياد به آن راه‌هاي منحرف كردن حواس، و در آخر افسردگي مي‌شود.


برگشت به تلکس خبرها