هدر رفت انرژي درچهاربخش توليد،انتقال،توزيع و مصرف صورت مي پذيرد براي هر چهاربخش علاوه بر استراتژيهاي كوتاه مدت،برنامه ريزي هاي ميان مدت و بلند مدت لازم است كه ايجادسامانه هاي متمركزاطلاعات انرژي كشوربراي بررسي و پايش و برنامه ريزي حوزه توليد،عرضه و مصرف و اولويت دادن به افزايش بهره وري در اين حوزه،تنظيم مقررات و قوانين مورد نياز،اصلاح الگوي مصرف از طريق فرهنگ سازي گسترده و اعمال سياست هاي تشويقي و هدفمند نمودن يارانه هاي حامل هاي انرژي از جمله ي راهكارهاست. 

در اين مجال كوتاه مصرف انرژي در ساختمانهاي محل زندگي ومحيط كارو... مورد بررسي قرارمي گيرد.سالانه حدود 40درصداز ميزان كل انرژي مصرفي جهان صرف فعاليت هاي انساني مرتبط با ساختمان هاشامل استفاده از اسباب ووسايل وتجهيزات وروشنايي مي شود ،رشد مصرف سالانه ي انرژي ساختمان ها در دنيا1 درصد،دركشورمان 10درصد و شدت مصرف كل انرژي 3تا4برابرمتوسط جهاني است با اين توصيف اگر چه اصلاح الگوي مصرف در تمامي بخش ها در يك برنامه يك ساله  نمي گنجد  اما نيك  مي دانيم  كه  بهينه سازي انرژي  مصرفي در ساختمان ها  يك امر ضرور ي ،اجتناب ناپذير ،داراي اهميت ويك گام اساسي درجهت اصلاح الگوي مصرف مي باشد، براي روشن شدن ابعاد بيشتر موضوع سئوالات ذيل طرح مي شود:

-دريك ساختمان چه ميزان انرژي وچگونه مصرف مي شود؟
-حد نرمال مصرف سالانه انرژي به ازاي هر يك متر مربع فضاي مفيد چقدر هست و چگونه محاسبه مي شود؟
-انرژي مصرفي غير متعارف چگونه  مهار و كنترل شود،راههاي مصرف بهينه و صرفه جويي جيست؟

درتمامي ساختمان هاي مسكوني وتجاري سيستم هاي گرمايشي وسرمايشي،انواع وسايل برقي،الكترونيك وروشنايي از مصرف كنندگان انرژي اعم ازانرژي الكتريكي،فسيلي و...محسوب مي شوند،درمقابل همين مصرف كنندگان به دليل نحوه ي طراحي وساخت،عدم بهره وري و راندمان بالا،به كار گيري مصالح غير استاندارد در ساختمانها،انتخاب نامناسب پوشش ساختمان ها اعم از درب و پنجره ها و سيستم عايق كاري، خود موجب اتلاف مقدار زيادي از انرژي مي شوند

براي اينكه كارايي انرژي مصرفي يك ساختمان بهبود يابد، نخست بايد مشخص شود در چه وضعيتي از انرژي قرار دارد،براي اين منظور ساده ترين راه آن است كه صورت حساب انواع انرژي هاي مصرفي شامل گاز و برق و... درطول يك سال جمع آوري شود و واحد تمام حامل هاي انرژي به كيلووات ساعت تبديل وبا هم جمع گردد تامقدار انرژي مصرفي به ازاي هر متر مربع از ساختمان به دست آيد ( هر يك متر مكعب گاز طبيعي معادل تقريبا10.5 كيلو وات ساعت درنظر گرفته مي شود ) مقايسه ي نتيجه با اطلاعات جدول ذيل وضعيت انرژي مصرفي ساختمان مورد نظر را مشخص مي كند

رديف                     ميزان مصرف سالانه انرژي( كيلو وات ساعت بر متر مربع)                             وضعيت
1                                                  كمتر از100                                                               بسيار خوب
2                                                  100تا200                                                                   قابل قبول
3                                                  200تا300                                                             مشكلاتي وجود دارد
4                                                   300 ا 400                                                 مشكلات بهره وري ساختمان
5                                                 بيشتر از400                                                                   ناكارا

با مقايسه ي جدول مذكور ملاحظه مي گردد كه هر يك از ساختمان ها داراي مصارف متفاوتي از انرژي هستند،اما نكته اي كه حائز اهميت است اينكه آيا نبايد جلوي اتلاف وهدر روي بيهوده ي انرژي راگرفت؟

مصرف صحيح ،قناعت ورزي،پرهيز از اسراف وبيهوده مصرف كردن امري است كه پيش از اينكه دليل اقتصادي واجتماعي داشته باشد درآموزه هاي ديني ما مورد تاكيد فراوان قرار گرفته ودر اين زمينه مي توان ديني وشرعي بودن اين توصيه را سر لوحه ي زندگي قرار داد ،بطوري كه قرآن كريم مي فرمايد:«كلواواشربوا ولا تسرفوا»بخوريدوبياشاميد ولي اسراف نكنيد
يكي از مباحثي كه امروزه  در ساخت واحداث ساختمان ها مورد توجه اكيد قرار مي گيرد«مبحث 19 مفررات ملي ساختمان مي باشد بر خلاف تصور اغلب افراد كه رعايت واجراي مقررات مربوط به اين مبحث راهزينه ي اضافي مي دانند،چنانچه  اگر اين مبحث در ساختمان ها به درستي اجرا شودعلاوه بر كاهش هزينه هاي اوليه ي ساخت ،در دراز مدت موجب سود آوري براي مصرف كننده خواهد بود دراين مبحث مصرف انرژي از دو منظر تاسيسات و تجهيزات واصول ساخت وساز ساختمان مورد بررسي قرار مي گيرد.

با اصلاح سيستم هاي تاسيساتي وتجهيزات و افزايش راندمان و كارايي آنها مي توان تا حدود زيادي از مصرف بيهوده انرژي جلو گيري نمود و با رعايت اصول ساخت و سازطراحي پنجره ها،عايقكاري حرارتي،درزبندي ساختمان،طراحي محيط اطراف ساختمان وسيستم ها و مصالح ساختماني مي توان در جهت كاهش انرژي مصرفي حركت نمود. 

بنابر اين رعايت مبحث 19 در وهله ي اول موجب كاهش 50درصدي مصرف سوخت و در نتيجه كاهش آلودگي هاي ناشي از آن و هزينه هاي مربوطه،كاهش ظرفيت اوليه ي سيستم گرمايش و سرمايش تا ميزان 40درصد و كاهش استهلاك مي شود و در وهله ي دوم به اقتصاد خانوار و در نهايت به اقتصاد ملي كمك مي نمايد.

انتخاب درست وسايل و لوازم الكتريكي و ساير تاسيسات مصرف كننده ي انرژي از نظر ميزان بهره وري و راندمان بالا و ظرفيت متناسب موجب كاهش ميزان قابل توجه مصرف انرژي مي گردد.

با نگاهي مختصر به آمار و ارقام ملاحظه مي گردد ،هم اكنون در ايران حدود 5/11 ميليون واحد مسكوني وجود دارد كه براي گرم كردن هر مترمربع آن 310 كيلووات ساعت انرژي مصرف مي‌شود؛ با اعمال الگوهاي صحيح مصرف، اين رقم به 150 كيلووات ساعت مي‌رسد و سالانه حدود 5/18 ميليارد مترمكعب در مصرف گاز صرفه‌جويي مي‌شود. اين تنها سهم بخش خانگي با اصلاح الگوي مصرف گاز در كشور است

در بخش صنعت نيز در چند دهه گذشته در كشور ما صنايع مختلف از جمله سيمان 28 درصد، آجر 118 درصد، شيشه 86 درصد، لاستيك 84 درصد و صنايع فولاد 34 درصد بيشتر از متوسط جهاني انرژي مصرف مي‌كنند كه همين موضوع، ضرورت اجراي برنامه‌هاي اصلاح الگوي مصرف، همچنين تدوين مقرراتي براي اجبار صاحبان صنايع به رعايت استانداردهاي مصرف را دو چندان مي‌كند

با اين اوصاف بازنگري در الگوي مصرف كشور از جمله نيازهاي مهم به شمار رفته و برنامه‌ريزي در جهت بهبود مصرف انرژي و كاهش شدت انرژي از واجبات مي‌باشد و چنانچه ملاحظه مي گردد بهينه سازي انرژي مصرفي يعني اقدام در جهت اصلاح الگوي مصرف و افزايش مطلوبيت، كارايي و اثربخشي  و مصرف منابع كشور در جهت تبديل به ثروت براي كشور و مطلوبيت براي خانوارهاست.

بياييد دراجراي اين امر خطير ما جزو اولين ها باشيم!

 درفايل پيوستي ذيل به برخي از راهكار هاي مصرف بهينه ي انرژي  اشاره مي گردد: