اگر قصد داريد سرمايه‌گذاري كنيد، به شما توصيه مي‌كنيم كه هوشمندانه تصميم بگيريد و هوشمندانه حركت كنيد. حتماً بلافاصله مي‌پرسيد كه: "سرمايه‌گذاري هوشمندانه چيست و چگونه مي‌توان هوشمندانه حركت كرد؟" در پاسخ به اين سوال مي‌توان گفت: سرمايه‌گذاري هوشمندانه و حركت هوشمندانه، چيزي فراتر از اين است كه شما، صرفاً از مبلغ مورد نياز براي سرمايه‌گذاري اطمينان حاصل كنيد و يا مطمئن باشيد كه در صورت عدم موفقيت در سرمايه‌گذاري تحت فشار قرار نخواهيد گرفت. بلكه سرمايه‌گذاري هوشمندانه در واقع رسيدن به اهداف مشخص و كوتاه‌مدت مالي است كه براي دستيابي به اهداف بلندمدت برنامه‌ريزي شده‌اند؛ و اين امر مستلزم يك برنامه‌ريزي مالي مناسب است، به گونه‌اي كه شما را قادر سازد تا درآمدتان را با نيازها و تعهداتتان هماهنگ كرده و در نتيجه تصوير روشني از كيفيت و كميت سرمايه‌گذاري خود داشته باشيد. حال ممكن است از خود بپرسيد كه "چگونه مي‌توان هوشمندانه سرمايه‌گذاري كرد؟" براي رسيدن به اين مهم توجه شما را به سوالات و پاسخ‌هايي كه در ادامه مطرح شده است و "هفت گام" توصيه شده در اين بحث جلب مي‌كنيم.
سؤال: ارتباط سرمايه‌گذاري با اهداف من در زندگي چيست؟
جواب: شما به عنوان يك سرمايه‌گذار، بايد اطمينان داشته باشيد كه از پولتان به بهترين شكل ممكن استفاده مي‌كنيد، به گونه‌اي كه حداكثر بازده را به دست آوريد. بنابراين، بايد اهداف روشن و مشخصي براي سرمايه‌گذاري‌تان داشته باشيد. اين اهداف، اغلب در صورتي به راحتي تعيين مي‌شوند كه شما به عنوان سرمايه‌گذار، براساس بازده پولتان برنامه‌ريزي كنيد. اين بازده، براي مقاصد خاصي تعريف مي‌شود كه با اهداف بلندمدت زندگي شما در ارتباط است؛ اهداف بلندمدتي همچون تامين استقلال مالي و امنيت شما و خانواده‌تان، پس‌اندازكردن براي روز مبادا و فرستادن فرزندان به دانشگاه، تهيه‌ي يك سرپناه، خريد يك خودروي مناسب و يا حتي سفر به دور دنيــا.
براي آن كه به اين اهداف بلندمدت دست پيدا كنيد، صرفاً پس‌اندازكردن كافي نيست، شما بايد سرمايه‌گذاري كنيد. تعيين ميزان، زمان و نحوه‌ي سرمايه‌گذاري و همچنين تعيين اهداف مشخص درخصوص ميزان بازده موردانتظار از سرمايه‌گذاري، بخش‌هايي از برنامه‌ريزي مالي شما به شمار مي‌روند.
سؤال: برنامه‌ريزي يعني چه؟
جواب: برنامه‌ريزي بدين معناست كه شما در پاسخ به نيازهايي كه داريد اهدافي را مشخص مي‌كنيد و يك سري راهبردها و شيوه‌ها را طراحي مي‌كنيد تا به وسيله‌ي آنها به اهداف كمي و كيفي مورد نظرتان برسيد. براي فهم هر چه بيشتر، توجه شما را به فرايند يك برنامه‌ريزي جلب مي‌كنيم.
سؤال: برنامه‌ريزي مالي چيست؟
جواب: برنامه‌ريزي مالي براي سرمايه‌گذار، همانند نقشه‌ي راه براي يك مسافر است. با اين كار، شما بر روي دستيابي به اهداف مالي، متمركز شده و در عين حال، گرفتار تصميم‌گيري‌هاي احساسي كه تاثير منفي بر سرمايه‌گذاري شما مي‌گذارد، نخواهيد شد.
سؤال: آيا در برنامه‌ريزي مالي، مي‌توانم از ديگران كمك بگيرم؟
جواب: بله، اگرچه شما مي‌توانيد به تنهايي برنامه‌ي مالي خود را تهيه كنيد، ولي اگر احساس مي‌كنيد به كمك ديگران نياز داريد، مي‌توانيد با يك متخصص برنامه‌ريزي مالي مشورت كنيد. متخصص برنامه‌ريزي مالي مي‌تواند به شما در تعيين اهداف و راهبردهاي مالي براي دستيابي به اهداف تعيين شده، كمك كند. متخصص مالي همچنين مي‌تواند گزينه‌هاي مناسب براي سرمايه‌گذاري و پس‌انداز را به شما پيشنهاد كند. متخصص برنامه‌ريزي مالي بايد وظايف خود و وظايف شما را در فرايند سرمايه‌گذاري، مشخص كند. اين موارد، شامل طول مدت قرارداد و نحوه‌ي پرداخت حق الزحمه‌ي ارائه‌ي خدمات كارشناسي، بايد طي يك توافق‌نامه‌ي رسمي، به امضاي شما و متخصص مالي برسد. به خاطر داشته باشيد كه هيچ متخصص برنامه‌ريزي مالي نبايد شما را وادار به يك سرمايه‌گذاري خاص كند، بلكه بايد به تصميمات شما احترام بگذارد و توجه داشته باشد كه در نهايت، اين شما هستيد كه اختيار پول و دارايي خود را داريد. هميشه به متخصصان مالي مورد تائيد و مطمئن مراجعه كنيد.
سؤال: چه طور مي‌توانم براي سرمايه‌گذاري، پول كنار بگذارم؟
جواب: وضع مالي خود را سر و سامان دهيد، بودجه، يا دخل و خرج خود را سامان دهيد؛ يعني به ميزان درآمدتان خرج كنيد، بدهي‌هاي خود را به موقع بپردازيد و آنگاه، پس‌اندازكردن را به طور منظم آغاز كنيد.
سؤال: آيا تدوين يك برنامه‌ي سرمايه‌گذاري، واقعاً موثر است؟
جواب: بله، برنامه‌ي سرمايه‌گذاري، اهداف شما از سرمايه‌گذاري و راه‌كارهاي دستيابي به اين اهداف را مشخص مي‌كند. برنامه‌ي سرمايه‌گذاري بايد با برنامه مالي شما همسو باشد.
سؤال: براي سرمايه‌گذاري اندك بهتر است از كجا شروع كنم؟
جواب: از بورس. زيرا در بورس امكان سرمايه‌گذاري براي همه وجود دارد. سرمايه‌گذاري در آن آسان است. اطلاعات مربوط به سرمايه‌گذاري شما به طور مرتب در دسترستان قرار دارد. امكان نقدشدن سرمايه‌ي شما بسيار سريع است. امكان تغيير و جابه جايي شما فراهم است و موارد بسياري كه براي هر تازه‌وارد مي‌تواند هم جنبه‌ي آموزش و هم جنبه‌ي كسب تجربه داشته باشد. البته در بورس هر كس متناسب با اطلاعات و توانش مي‌تواند دامنه‌ي فعاليتش را گسترش دهد.
توصيه: هفت گام براي تدوين برنامه‌ي سرمايه‌گذاري
گام اول: اهداف خود را از سرمايه‌گذاري مشخص كنيد.
گام دوم: ميزان ريسك‌پذيري و بازده مورد انتظار خود از سرمايه‌گذاري را مشخص كنيد.
گام سوم: فرصت‌هاي مختلف سرمايه‌گذاري موجود را بررسي كنيد.
گام چهارم: تركيبي از فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري مناسب را (براساس ميزان ريسك و بازده مورد انتظارتان) انتخاب كنيد.
گام پنجم: براي مواردي كه روند تحقق اهداف كوتاه مدت مالي شما مختل شده و يا سرمايه‌گذاري‌هاي شما روند مطلوبي ندارد، برنامه مشخصي داشته باشيد.
گام ششم: سرمايه‌گذاري‌هايتان را از نزديك، كنترل و مديريت كنيد.
گام هفتم: درصورت نياز، در سرمايه‌گذاري‌هاي خود بازنگري كنيد.
منبع: كتاب چگونه سرمايه‌گذاري آگاه باشيم