ارسباران منطقه ای تاریخی است که با وسعت بیش از 12500 کیلومتر مربع در شمال غرب ایران ودر استان پر افتخار آذربایجان شرقی واقع گردیده است و قریب به نیم میلیون نفر در آن سکونت دارند و با دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان همسایه است. 

 ناحیه ای خاص با هویت تاریخی و فرهنگی درخشان که از سال 1314 شمسی به این نام نامیده شد و پیش تر قراجه داغ نام داشت. نامی که امروز نیز به شکل « قره داغ » برایش محفوظ است. همان « 18 محال » معروف که در تقسیمات کشوری ابتدا شامل شهرستان اهر می شد و امروز شامل شهرستان های اهر،‌ ورزقان، کلیبر و هریس و بخش هایی از شهرستان های جلفا، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی می شود.

ارسباران عمدتاً دارای توان های محیطی کشاورزی،‌ دامداری،‌ باغداری،‌ معدن و گردشگری است،پوشش های گیاهی  آن به عنوان یکی ازنواحی پنج گانه ایران به نام ناحیه ارسبارانی در کنار چهار ناحیه دیگر به نامهای جنگل‌های هیرکانی سواحل جنوبی دریای خزر،  ،ناحیه زاگرسی در  امتداد کوه‌های زاگرس در غرب کشور، ناحیه خلیج عمانی در جنوب کشور و سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان و ناحیه ایرانی و تورانی ،قرار گرفته است

منطقه حفاظت شده ارسبارانبا وسعتی بالغ بر 72000هکتار درکناره های جنوبی رود ارس به دلیل برخورداری از طبیعت دل انگیز و زیبائی های طبیعت، زیستگاه 215 گونه پرنده، 29 گونه خزنده و پنج گونه دوزیست وهمچنین 48 گونه پستاندارو17 گونه ماهی می باشدکه اکنون بعد از سپری کردن دوره‌های حفاظتی، قابلیت این را پیدا کرده که بخش‌هایی از آن به پارک ملی ارتقاء یابد و در معرض و دسترس علاقه‌مندان طبیعت قرار گیرد

از زیبایی های مسحور کننده ارسباران تغییر دایمی مناظر و جایگزینی مناسب و متناوب چشم اندازهای مرتعی و جنگلی در سراسر این منطقه است منطقه ای که خلاصه ی ایران زمین است و روزگاری هند کوچکش می گفتند.واگرآذربایجان سر ایران است به یقین می توان گفت « ارسباران، سر آذربایجان است.» از انجیر و انار و عسل و پنبه و سیب دارد تا مس و طلا

زون ارسباران به عنوان یکی از از مناطق 20 گانه ی معدنی کشوربه حساب می آید بطوریکه مس سونگون دومین معدن بزرگ مس کشور محسوب میشودو محدوده های متعددی از کانی سازی طلا و مس در این ناحیه کشف و ثبت گردیده است

 یکی از سه ایل پرجمعیت عشایر کشور در آن ییلاق و قشلاق می کنند . در تاریخ نقشی شایسته ایفا کرده و به ویژه در عصرقاجار اثرهای ملی بر تاریخ داشته است. جای جایش پر از آثار وابنیه های تاریخی و قلعه های باستانی است و کشف نشانه های 7هزار ساله ی تمدن شهرنشینی قدمت کهن آن را نمایان می کند.

انسان های بزرگی چون شیخ شهاب الدین اهری ،حکیم ابوالقاسم نباتی ،ستارخان قره داغی ، علامه محمد تقی جعفری و... از خاکش برخاسته اند و بر صدر نشسته اند ودر قامت تاریخ نیک درخشیده اند.  تورق تاریخ نشان می دهدکه قراجه داغ همیشه در اوج بوده و امروز فرزندانش را تلاش وتکاپویی مضاعف می طلبد.