این روستای تاریخی که زادگاه " ابوالقاسم نباتی " ، شاعر و عارف بزرگ ایرانی است ، در ارتفاع سه هزار و 620 متری از سطح دریا قرار دارد و از توابع بخش سیه رود و دهستان نوجه مهر شهرستان جلفا واقع شده است.
فاصله روستای " اوشتیبین " از جاده اصلی و مرزی سیه رود - خداآفرین حدود هفت کیلومتر بوده و متشکل از سه آبادی به نام های هراس ، سیاوشان و جعفرآباد می باشد.
" اوشتیبین " نمونه ای از روستاهای کوهستانی – میان دره ای محسوب شده و محدوده روستا از نظر تقسیمات آب و هوایی جزو مناطق با اقلیم سرد و دارای زمستان های طولانی بوده و برای چندین ماه از سال پوشیده از برف است.
بافت روستای " اوشتبین" به واسطه احاطه باغات و سایر عوامل کالبدی نظیر ناهمواری ها، بستر سنگی، شیب تند اراضی و شرایط اقلیمی خاص، کاملا فشرده و فقط در محدوده شمالی روستا امکان توسعه محدود وجود دارد به طوری که جمعیت روستا بر اساس سرشماری سال 1385، 773 نفر در قالب 150 خانوار بوده است.
این روستای تاریخی و جذاب به شماره 2692 در خرداد ماه 1379 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و هرچند اسناد به دست آمده از سنگ نوشته های موجود در روستا تاریخ بنای آن را 843 و 976 هجری قمری نشان می دهند، ولی به نظر می رسد که معماری موجود در برخی بناها مربوط به دوره اشکانیان است.
در زمان های گذشته، روستای اوشتیبین به شکل قلعه بوده و کسی نمی توانست به آسانی به روستا دسترسی داشته باشد.
این روستا در دره ای واقع شده که از سه طرف توسط کوه های بلند احاطه شده و بر اساس منابع تاریخی در بالای هر کوه سنگری بنا شده بوده و این سه سنگر به دلیل احاطه به روستا از لحاظ امنیتی همانند دژی محکم عمل می کردند.
بنا به شواهد موجود ، در زمان های دور ، تمدنی بزرگ در محل فعلی روستای " اوشتیبین " شکل گرفته که موجب کوچ ساکنان آبادی های " هراس " و " جعفر آباد " به آن و در نتیجه رونق محل شدند.
از عوامل مهم دیگرتاثیرگذار در کوچ اهالی آبادی های روستاهای همجوار اوشتیبین به آن وجود ارامنه در آنها بود که موجب شد ساکنان آبادی های نزدیک به این روستای تاریخی به عنوان پایگاه دین مبین اسلام در سواحل زیبا و حاصل خیز بنگرند.
روستای اوشتیبین از زمانهای قدیم فاقد نظام زمین داری ارباب و رعیت بوده و اداره آن به صورت خرده مالکی از زمانهای دور موجب مهاجرت افرادی از مکان های دورو نزدیک به آن و در نتیجه توسعه و آبادی روستا شده است.
در خصوص وجه تسمیه این روستای تاریخی، روایت ها و نظرات متفاوتی ارایه شده از جمله این که این روستا از ترکیب سه روستای همجوار به نام های هراس، جعفرآباد وسیاوشان تشکیل شده و از این رو به «اوشتبین» مرکب از دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «تیبین» به معنی طایفه تشکیل شده است.
طبیعت سرسبز وبکر روستای اوشتیبین ، بزرگان بنامی را در دامن خود پرورش داده که حکیم " سیدابوالقاسم نباتی " از معروف ترین آنها بوده و از جایگاه والایی در ادبیات فارسی و ترکی برخوردار است.
به نظر ادب شناسان کشورمان ، وی خلف راستین خواجه حافظ و عمرخیام بوده و شاعری عارف و استادی ماهر است که هم تراز غزلیات حافظ و رباغیات خیام شعر سروده است.
جمع اشعار به جای مانده از حکیم نباتی بیش از پنجاه هزار بیت است که تقریبا نصف آن به فارسی و نصف دیگر آن به ترکی سروده شده است.
اشعار نباتی در قفقاز ، آذربایجان ، ترکیه و ایران طرفداران زیادی دارد و "عاشیق" ها ، خوانندگان سنتی آذربایجان " از اشعار وی در موسیقی سنتی خویش استفاده فراوان می کنند.
خیزش شاعر و عارف بزرگی همچون حکیم نباتی از " اوشتیبین " ، بیانگر توانمندی های فرهنگی این روستا است که از گذشته های دور تاکنون ادامه داشته به طوری که هنوز هم می توان در این گوشه دور افتاده از ایران اسلامی کتاب های ارزشمند تاریخی را در طاقچه های منازل گلی روستاییان یافت.
یکی از آثار بسیار نفیس و با ارزشی که در این روستا وجود دارد ، کتاب خطی " تاریخ نادری " می باشد که با خطی بسیار زیبا توسط یکی از فرهیختگان روستا به نام " مشهدی محمدعلی " به رشته تحریر درآمده است.
نزد روستائیان بافرهنگ " اوشتیبین " تعدادی کتب خطی دیگری نیز نگهداری می شود که منسوب به حکیم نباتی بوده و قدمت اغلب این کتب به اوایل قرن سیزدهم برمی گردد.
قبرستان تاریخی اوشتیبین به دلیل قدمت زیاد آن ازجمله شاخص های تمدنی این روستای زیبا و باستانی است که در آن سنگ نوشته هایی با 800 سال قدمت به چشم می خورد.
البته که اکثر این سنگ نوشته های تاریخی به علت عدم نگهداری و توجه در حال از بین رفتن است به طوری که تکه های شکسته غالب سنگها در قبرستان پراکنده می باشند.
از دیگر آثار تاریخی مهم روستای " اوشتبین " سنگ های سردرخانه هاست که بر روی یکی از آنها عبارت " امر ببناء هذا العمارت فی الدولت السلطان ابی السلطان شاه محمد خدا بنده خلد الله ملاکه الحق هدایت الله ابن المرحوم مولانا احمد الشیرزادی " و در کنگره راست محراب از بالا تا پایین بیت " ز در درآ و شبستان ما منور کن یا علی دماغ مجلس روحانیان معطر کن به چشم و ابروی ساقی سپرده ام دل و جان یا علی "
تاریخ سنگ سردر این خانه تاریخی متعلق به " سرخای " بین سال های 986 و 996 هجری قمری بوده و بر بالای این سردر ، یک لوح چوبی قرار دارد که در آن بعد از آیه «و ان یکاد» به سنه 1201 هجری قمری اشاره شده است.
یکی دیگر از سردرهای تاریخی روستای " اوشتیبین " مربوط به خانه سلمان زاده می باشد که در متن آن به سال 977 هجری قمری و زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی اشاره شده است.
در متن سنگ سردر این خانه نیز عبارت " امر ببناء هذه البیت المبارک فی ایام دولة السلطان الاعظم الخاقان الاکرم سید السلاطین فی العالم السلطان ابن السلطان ابن السلطان ابوالمظفر شاه طهماسب بهدر خان خلد الله ملکه الخواجه آقا محمد بن خواجه بیگلر دیزماری977 " حک شده است.
سنگرهای موجود در کوه های اطراف روستا، آسیاب های آبی و سرستون های چوبی باقیمانده از مسجد قدیمی از دیگر جاذبه های گردشگری و تاریخی روستای زیبای " اوشتیبین " هستند که تماشای آنها در آرامش سحرآمیز کناره های ارس ، لحظاتی به یاد ماندنی را در خاطره گردشگران و میهمانان ثبت می کند.
معماری روستای " اوشتیبین " نیز همانند دیگر فضاهای روستایی کشور در عین سادگی و بی تکلفی ، فضاهای مشخصی مانند آشپزخانه، دهلیز، طنبی یا «گوناق اتاقی»، «ال اتاقی» یا اتاق دم دستی و بالکن را دربرمی گیرد.
در خانه های این روستا به دلیل طبقه ای معمولا حیاط عملکرد خاصی نداشته و این دهلیز است که به عنوان فضای ارتباطی کار می کند.
در اکثریت خانه ها یک درب پایین برای طبقه اول ساختمان موجود است که از آن برای عبور حیوانات استفاده می کنند و یک درب مستقیم به دهلیز باز می شود که در طبقه دوم قرار دارد.
در تیپ دوم خانه ها یک درب عمومی وجود دارد که از آن درب هم دامها و هم ساکنان خانه استفاده می کنند. بعد از ورود به صحن خانه، معمولا با یک پله به دهلیز طبقه بالا ارتباط پیدا کرده و از آنجا فضاهای خانه تقسیم می شوند.
عناصر معماری خاص:
از عناصر معماری خاص این روستا می توان «بالگون» یا همان بالکن و یا به گویش خود روستاییان «آرتیرما» را نام برد که فضایی بیرون آمده از بنا است و بر روی معابر قرار گرفته و بر اساس شرایط اقلیمی این منطقه مورد استفاده روستاییان قرار می گیرد.
این عنصر از دو جهت باعث آسایش بیشتر اهالی می شود ؛ اول اینکه جلوی تابش زیاد آفتاب تیز تابستان را به درون اتاق ها گرفته و دوم اینکه فضای بادگیر و به نسبت خنکی را ایجاد می کند که در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد.
از دیگر عناصر معماری خاص روستا فضایی بنام «بنه گاه» یا « بنا گاه» که بنا به گفته روستاییان به دلایل امنیتی شکل گرفته ، هیچ روزنه ای به خارج نداشته و فقط از قسمت انتهایی سقف نورگیری می کند.
ارتفاع " بنه گاه " تقریبا برابر دوطبقه ساختمان بوده و چهار ستون چوبی که معمولا دارای سرستون هایی حکاکی شده هستند، سقف هرمی و چوبی آن را نگه داشته و معمولا در زیر این سقف ، تنوری برای پخت نان وجود دارد.
نرده های زیبا ، سرستون های منقش ، ارسی ها و پنجره ها همه از هنر و تمدن والای اهالی این روستا حکایت کرده و تزئینات در شکل گیری معماری زیبای این روستا نقش بسیار مهمی ایفا کرده اند. 
                                                                                   منبع: ایرنا