رشد روزافزون صنایع در دنیا به ویژه نیاز شدید کشورهاى صنعتى و توسعه یافته به انرژى ، فراوانى پراکندگى گاز طبیعى در جهان، هزینه کمتر استخراج،قیمت مناسب و قابل رقابت آن و آلایندگى کمتر محیط زیست درمقایسه با سایر سوخت هاى فسیلى، گاز طبیعی را به عنوان محصولی پاک جایگزین سایر انرژی ها و فرآورده های نفتی نمود.

درحال حاضر25 درصد انرژی جهان از گاز طبیعی تامین می شود .جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن بیش از 28 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی ،معادل 16درصد از  ذخایر گاز کل جهان و به عنوان دومین دارنده این انرژی پاک محسوب می گردد. و با توجه به تقاضای روز افزون و نیاز شدید به این سوخت و سهم بالای آن در سبد مصرف انرژی کشور توسعه هدفمند این صنعت از الزامات توسعه ملی است. 

آشنایی با گازطبیعی:

بقایای گیاهان و جانورانی که اجساد آنها طی میلیونها سال به قسمت های زیرین دریاچه ها و اقیانوسهای قدیمی رانده شده بتدریج تجزیه و به صورت عناصر آلی درآمده و براثرفشار و گرمای درونی زمین به نفت و گاز تبدیل و در مخازن زیرزمینی و در عمق سه تا چهار هزار متری و با فشار حدود چند صد اتمسفر ذخیره گردیده است .  
گاز طبیعی به هنگام استخراج دارای ناخالصی هایی مانند شن و ماسه ، آب شور و گازهای اسیدی می باشد که در پالایشگاههای گاز تصفیه شده و به صورت گاز قابل مصرف در می آید . گاز پالایش شده از طریق خطوط لوله انتقال گاز فشار قوی ، به شهرها و مراکز مصرف منتقل می شود .  
گاز طبیعی گازی است بی رنگ ، بی بو و سبک تر از هوا . برای تشخیص نشت گاز ،در ایستگاههای دروازه ورودی شهرها به آن مواد بودار کننده اضافه می کنند تا ایمنی مصرف کنندگان گاز طبیعی تامین گردد ، بیش از 85 درصد ترکیبات آن را گاز متان(CH4) تشکیل می دهد وارزش حرارتی هر متر مکعب گاز طبیعی تقریبامعادل ارزش حرارتی یک لیتر نفت سفید می باشد .  
  
عوامل موثربرسوخت کامل گاز طبیعی واستفاده بهینه ازآن:

   - تامین هوای کافی برای سوخت کامل گاز ، هر متر مکعب هنگام سوختن نیاز به حدود10 متر مکعب هوا دارد و هرچه شعله آبی رنگ تر باشد نشاندهنده رسیدن هوای کافی برا ی سوخت می باشد.
   - استفاده از فیلتر گاز در وسایل گاز سوز و تمیز کردن به موقع آن
   - استفاده از کلاهک تعدیل جریان محصولات احتراق در وسایل گاز سوز
   - انتخاب ظرفیت (قطر) مناسب برای دودکش ها
   - عایقکاری صحیح مخزن آبگرمکن و منبع دوجداره تبدیل انرژی در موتورخانه ها و عایقکاری منبع انبساط در پشت بام‌ها
   - بیشترین اتلاف انرژی حرارتی در ساختمانها از طریق پنجره ها می باشد لذا بکارگیری مصالح ساختمانی مناسب و استفاده از پنجرههای دو جداره درکاهش مصرف انرژی بسیارموثر می باشد

موارد ومیزان مصرف گازطبیعی:

مشترکین گاز طبیعی در کشور ما عمدتا به سه گروه خانگی،عمومی و صنعتی تقسیم بندی می شوندطبق آمار های ارائه شده تاکنون بیش از 12میلیون وسیصد هزار مشترک معادل 14.1میلیون خانواربا جمعیتی بالغ بر60میلیون نفر در بیش از 790 شهر و8700روستا مصرف کننده گاز طبیعی هستند.

سهم گاز درسبد سوختهای فسیلی کشور در حال حاضر نسبت به سایر حامل های انرژی بیش از60درصد میباشد ، بطور متوسط درسال روزانه بیش از 480 میلیون متر مکعب گاز در کشور در بخش های مختلف مصرف می گردد که سهم مصارف خانگی از این میزان در کمترین حد مصرف در تابستان 20درصد و در اوج مصرف در زمستان بالغ بر 65درصد می باشد 

 شرکت ملی گاز و برخی تکالیف قانونی :

تاسیس شرکت ملی گاز ایران به سال 1344 هجری شمسی مطابق با 1965 میلادی برمی گردد و این شرکت از طریق شرکت های فرعی خود گاز طبیعى را از مبادی تولید توسط خطوط ملى انتقال گاز و شبکه های گازرسانی شهری وروستایی به مصرف کنندگان اعم از صنعتى، خانگى، تجارى منتقل مى کند.

اگر موضوع مصرف گاز را در بخشهای مختلف اعم از خانگی وتجاری ویا صنعتی بررسی نماییم و نگاهی گذرا به قوانین و مقررات موضوعه کشور در بخش انرژی به ویژه دربخش گاز و تکالیف شرکت ملی گاز مانند آنچه در ذیل آمده است ، بیاندازیم ضرورت توسعه این صنعت را در مقابل تقاضاهای روز افزون به ویژه در مورد توسعه شبکه های گازرسانی شهری وروستایی،تامین CNGخودروها و خوراک و مصارف صنایع به وضوح درمی یابیم 

بخشی از قانون بودجه89:

 ب ـ وزارت نفت از طریق شرکت دولتی تابعه ......
تبصره ـ وزارت نفت از طریق شرکت دولتی تابعه ذی‌ربط موظف است علاوه بر دریافت نرخ گاز مبنای این جزء، به ازای مصرف هر متر مکعب گاز طبیعی پنجاه ریال به‌عنوان عوارض از مشترکین دریافت و عین وجوه دریافتی را صرفاً در طرحهای گازرسانی روستایی هزینه نماید. منابع مذکور به عنوان درآمدهای شرکت ذی‌ربط محسوب نمی‌گردد

تبصره 2ماده 3 قانون برنامه چهارم توسعه:

دولت مکلف است تا پایان سال دوم برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ضمن اتخاذ تمهیدات لازم برای کاهش مصرف فرآورد ههای نفتی و افزایش ظرفیت حمل و نقل عمومی، نیاز داخلی به فرآورد ههای نفتی را از محل تولیدات پالایشگا ههای داخل کشور و با فرآورده های جایگزین تولید داخل، تأمین نماید. صنایع خودروسازی و سایر کارخانجات مرتبط مکلف به برنامه ریزی جهت کآاهش مصرف حاملهای انرژی و یا سازگار ساختن محصولات خود با فرآورد ههای جایگزین، مانند گاز طبیعی فشرده در خودروها می باشند

 ‎‎‎ماده 6 قانون رفع برخی از موانع تولید و سرمایه‌گذاری صنعتی:

 وزارت نفت مکلف است گاز مورد درخواست واحدهای صنعتی را با اولویت تأمین نموده و قیمت و شرایط تأمین گاز طبیعی(ترش، شیرین، غنی،خشک، متان و اتان) و میعانات گازی برای صنایع پایین‌دستی به عنوان مواد اولیه و یا انرژی(به عنوان خوراک و یا سوخت) را در بخشهای دولتی، تعاونی و خصوصی (اعم از صنایع موجود یا در حال ساخت و یا صنایعی که در آینده احداث خواهد شد و صنایعی که محصولات آنها به مصرف داخلی می‌رسد و یا محصولات آنها کلاً یا جزئاً صادر می‌شود)یکسان و به گونه‌ای تعیین نماید که تا سال 1390 هجری شمسی حداقل بیست و پنج درصد(25%) گاز تولیدی کشور صرف مواد اولیه صنایع پایین‌دستی داخلی گردد.
عرضه گاز طبیعی(ترش، شیرین، غنی وخشک، متان و اتان) و مایعات و میعانات گازی به قیمتهای متفاوت به صنایع(چه صنایع موجود و چه متقاضیان جدید) که حاکی از تبعیض بین دو یا چند تولیدکننده بوده و یا حاکی از تبعیض قیمت بین مناطق مختلف به رغم یکسان بودن شرایط باشد،‌ممنوع است.
وزارت نفت مکلف است هرامتیازی که در قیمت‌گذاری گازطبیعی(ترش، شیرین، غنی،خشک، متان و اتان) و مایعات و میعانات گازی برای هربنگاه و یا فعالیت اقتصادی مقرر شده یا می‌شود، عیناً و با اولویت برای بنگاه یا فعالیت اقتصادی مشابه در بخشهای خصوصی، تعاونی و عمومی غیردولتی نیز در نظر بگیرد.

  توسعه صنعت گاز:  

در دو دهه اخیر به ویژه در سال های گذشته با توجه به نیاز کشور به استفاده از این سوخت پاک و سیاستگذاری های کلان کشور مبنی بر توسعه گازرسانی به اقصی نقاط کشور و جایگزینی آن در سبد انرژی مصرفی خانوارها ، گازرسانی در بخش خانگی و تجاری توسعه چشمگیری داشته است که برخوردارى اقشار مختلف مردم از این سوخت پاک و افزایش رفاه عمومی ، تامین منابع زیست محیطی، کاهش مصرف فرآورده هاى نفتى و جلوگیرى از کاهش صادرات نفت خام از دستاوردهاى آن مى باشد.

اما نکته ای که باید به آن توجه داشت و جای تامل و نگرانی دارد رشد بالای مصرف گاز طبیعى در کشورمان است، به طورى که متوسط رشد مصرف سالانه آن در طى 15سال اخیر به میزان بیش از ده درصد و مصرف جهانى آن قریب به دو درصد بوده است. در مقایسه با کشور چین و قاره اروپا ایران با جمعیتی قریب به 70 میلیون نفر دو برابر کشور چین با جمعیت 3/1 میلیارد نفری و معادل قاره اروپا انرژی مصرف می کند و بخش پراهمیتی از این حجم انرژی در محیط های مسکونی ما به دلیل فقدان یک الگوی مصرف منطقی و عدم آگاهی مصرف کنندگان تلف می شود و اگر قرار باشد وضع به همین روال ادامه یابد ، برنامه توسعه صنعت گاز به صورتی جدی با چالش و مانع جدی مواجه می گردد که لازم است تلاش همگانی و ملی برای کاهش شدت انرژی مصرفی کشور و آموزش راه های صحیح استفاده از آن به ویژه در بخش بهینه سازی انرژی مصرفی ساختمان صورت پذیرد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان طرح هدفمند کردن یارانه ها و عرضه گاز به قیمت واقعی ،اجرای سیاست های تشویقی توسط دولت برای بهینه سازی مصرف انرژی ، از قبیل اعطای وام برای اصلاح سیستم های تاسیساتی و تجهیزات و افزایش راندمان و کارایی ساختمانها ، دادن تخفیف ویژه برای مصارف زیر الگوی مصرف، تجدید نظر در استانداردهای لوازم خانگی مصرف کننده سوخت ، تشویق صنعتگران به ارتقاء بازده تجهیزات و لوازم مصرف کننده گاز و وضع قوانین و مقررات لازم در طراحی و ساخت و به کار گیری مصالح و لوازم استاندارد در مهار افسار گسیخته مصرف این انرژی پاک و سوق دادن آن به سمت صنایع و سایر مصارف با ارزش افزوده بیشتر موثر خواهد بود.

با توجه به مسائل زیست‌محیطی و کاهش ذخایر نفتی جهان سهم این سوخت در سبد مصرف انرژی در حال افزایش است، به طوری که بر اساس گزارش انجمن جهانی انرژی حداقل تا سال 2020 گاز طبیعی بهترین گزینه بعنوان سوخت جایگزین فراورده های نفتی خواهد بود.
این مسئله در کنار پتانسیل وسیع کشور در حوزه گاز طبیعی ، ما را با این پرسش اساسی مواجه می نماید که راه استفاده درست از منابع گازی کشور چیست و چگونه می‌توان در عمل گاز را به ابزاری جهت توسعه پایدار کشور مبدل ساخت؟

نیک می دانیم که نیاز کشورهای جهان به منابع انرژی در کنار ذخایر عظیم گاز طبیعی در کشور فرصت های گفتمان اقتصادی سیاسی وسیعی را به سوی کشورمان گشوده و اهمیت استراتژیک ویژه‌ای را به منابع گازی ایران داده است تدوین استراتژی توسعه صنعت گاز کشور با هدف ارتباطات تجاری و مبادلات انرژی با سایر ملل جهان، می تواند یکی از ضرورت های توسعه این صنعت و موجب ایجاد  فرصت های اقتصادی مطمئن، کسب درآمدهای ارزی و سرمایه‌های مالی برای کشورمان باشد.     

اولویت استحصال و بهره‌برداری صحیح و به موقع از مخازن مشترک نظیر پارس جنوبی با هدف تامین گاز مورد نیاز و ایجاد توازن بین تولید و مصرف با نگرش هدفمند نمودن مصارف بخش های مختلف و بالا بردن سهم گاز درفرآیند صنعت و تولید و نیز استفاده حداکثر از سهم خود در این میادین از دیگر ضروریات توسعه این صنعت است.

توجه به ظرفیت های بالقوه این بخش می تواند علاوه بر لحاظ پتانسیل‌های مصرف داخل، بازارهای استراتژیک صادرات و نحوه ورود به آنها،  بادسترسی و ایجاد تکنولوژی‌های روز صنعت گاز نظیر GTL ، DME، LNG و غیره و کسب حداکثر انرژی افزوده حاصل از آنها، ضمن تحقق اهداف توسعه برنامه محور صنعت گاز ،ارزش افزوده بیشتر و رونق اقتصادی و اشتغال پایدار را نصیب کشورمان بکند.  

در کنار مطالب فوق جذب و پرورش نیروی انسانی متعهد و متخصص و سرمایه‌گذاری در جهت ارتقای سطح دانش ،مهارت ها وآگاهی آنها و برقراری پیوند مناسب با شرکت‌های جهانی و فراگیری فناوری‌های روز، یکی از عوامل اصلی بومی‌سازی تکنولوژی در کشور  و ازضرورتهای اصلی توسعه صنعت گاز می باشد. 

هر یک از این زمینه‌ها اهمیت خاصی در تامین منافع کشور دارد و باید در طراحی کلی در خدمت توسعه ملی سازمان یابد،چنانچه همه این موارد دریک استراتژى مشخص و باتوجه به کلیه مسائل مرتبط تدوین شود، توسعه هدفمند صنعت گاز بیش از پیش در خدمت توسعه ملی خواهد بود.