صفحه اصلی     زندگی نامه     تماس با من     پیوندها  
پنجشنبه، 9 فروردین 1403 - 20:48   
  تازه ترین اخبار:  
 
- اندازه متن: + -  کد خبر: 44صفحه نخست » اخبار ، یادداشت ها و مقالات برگزیدهجمعه، 28 اسفند 1388 - 02:41
شرایط وموانع استجابت دعا
شرایط  وموانع استجابت دعامهمترین شرایط استجابت دعا، مصلحت بودن آن است . چه بسا کسی چیزی را از خدا بخواهد که به مصلحتش نیست و چون خدای عزوجل ارحم الراحمین است و به بندگانش لطف دارد، قطعا مصلحت بنده اش را می خواهد و لذا اگر در حالی که مطلب درخواستی ...
  


     دانستنی هایی از قرآن :

«و قال ربکم ادعونی استجب لکم ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین »

پروردگار شما گفته است : مرا بخوانید تا خواسته هایتان را اجابت کنم و برآورده نمایم . همانا کسانی که از عبادت من (درخواست و سؤال از من) سرباز می زنند و سرکشی می کنند ، به زودی با ذلت و خواری وارد دوزخ می شوند .

خداوند در این آیه شریفه به صراحت اعلام می دارد که هر که مرا بخواند و از من چیزی بطلبد ، دعایش را می پذیرم و به استجابت می رسانم و حاجتش را برآورده می کنم . سپس تاکید می کند که هر کس از دعا کردن سرپیچی و عصیان کند و از سؤال و نیایش به درگاهم تکبر نماید و مرا نخواند ، او را با ذلت به جهنم افکنم .

واژه عبادت که در این آیه آمده است ، مقصود از آن به فرموده امام باقر علیه السلام دعا است ، زیرا برترین و با فضیلت ترین عبادت و بندگی خدا ، دعا و سؤال از درگاه اوست .

از امام باقر علیه السلام سؤال می شود: کدام عبادت افضل است ؟ می فرماید : چیزی نزد خدای عزوجل برتر از دعا نیست که از او سؤال و درخواست کنند وآنچه را نزد اوست از او بخواهند و هیچ کس نزد خدا دشمن تر نیست از کسی که در عبادت و پرستش ذات مقدسش گردنکشی کند و آنچه را نزد او است درخواست ننماید .

پرسشی که به نظر می رسد این است که با این صراحت بیان آیه مبارکه در استجابت دعای مؤمنان ، چرا درخواست ها به استجابت نمی رسد؟

در این باره مطالب جالب و زیادی در روایات معصومین علیهم السلام آمده که بهتر است بدون هیچ حاشیه ای از آنها استفاده کرد .

شرایط استجابت دعا :
مهمترین شرایط استجابت دعا، مصلحت بودن آن است . چه بسا کسی چیزی را از خدا بخواهد که به مصلحتش نیست و چون خدای عزوجل ارحم الراحمین است و به بندگانش لطف دارد، قطعا مصلحت بنده اش را می خواهد و لذا اگر در حالی که مطلب درخواستی به مصلحت سؤال کننده نباشد ، به اجابت برسد ، قطعا قبیح است و خدای سبحان از هر قبیحی منزه است ، یا اینکه ممکن است مطلب درخواستی غیر ممکن باشد یا دارای مفسده ای - چه در کوتاه مدت و چه در دراز مدت - برای درخواست کننده باشد ، که ما بیشتر بر درگاهش عجز و لابه کنیم و به خاک افتیم و دعا و نیایش نمائیم و اگر در این دنیا ، دعای ما - طبق مصالحی که بسیاری از آنها بر ما پوشیده است - به استجابت نرسد، قطعا بر سرمایه آخرتمان افزوده می شود و اجر و پاداش ما را عندالله زیادتر می کند .

به هر حال لازم است انسان در هر حال از خدا بخواهد و دعا کند . معاویة بن عمار از امام صادق علیه السلام می پرسد: جانم به قربانت! چه می فرمایید درباره دو نفر که با هم وارد مسجد شدند، یکی بیشتر نماز می خواند و دیگری بیشتر دعا می کند، کدام یک برترند؟ حضرت پاسخ می دهد: هر دو کار نیکی انجام می دهند . عرض می کند: دانستم ولی کدام یک - به هر حال - برتر است؟ می فرماید: او که بیشتر دعا می کند . آیا نشنیدی که خدای سبحان می فرماید: «ادعونی استجب لکم » . دعا همان عبادت بزرگ است .

یکی دیگر از شرایط استجابت دعا این است که انسان به پیمانی که با خدا بسته است وفادار باشد . پیمان با خدا این است که در برابر احکام و اوامرش اطاعت کنیم و سر فرود آوریم و از دستورهای الهی سرپیچی ننمائیم ، در آن صورت اگر درخواستی کردیم ، بی گمان مورد استجابت قرار می گیرد .

شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید: خدا می فرماید: «ادعونی استجب لکم » و با این حال ما هرچه دعا می کنیم به استجابت نمی رسد؟ ! حضرت فرمود: روا نشدن دعاهایتان برای این است که شما به عهد و پیمان خود با خداوند وفا نمی کنید . خداوند می فرماید: «اوفوا بعهدی اوف بعهدکم » به پیمان من وفادار باشید ، من هم به پیمانم وفا می کنم . «والله لو وفیتم الله لوفی لکم » به خدا قسم اگر وفا کنید ، خدا نیز وفا می کند .

شرایط دیگر استجابت دعا، دانستن جهت و روش دعا کردن است . در روایتی که نویسنده کتاب «نورالثقلین » نقل کرده، راوی از امام صادق علیه السلام می پرسد: چرا دعای ما به استجابت نمی رسد؟ حضرت می فرماید: باید روش دعا کردن را بیاموزید . سؤال می کند : روش چیست ؟ می فرماید: «تبدا فتحمد الله و تذکر نعمه عندک ثم تشکره ثم تصلی علی النبی و آله ثم تذکر ذنوبک فتقر بها ثم تستعیذ منها ، فهذا جهة الدعاء» در آغاز دعا، خدا را ستایش می کنی و نعمتهایش را به یاد می آوری سپس شکر و سپاس می کنی و بر پیامبر و اهل بیتش درود می فرستی، سپس گناهانت را یادآور می شوی و به آنها اعتراف می کنی و به خدا پناه می بری . این روش دعا کردن است .

شرط دیگر دعا صلوات است . در روایتی حارث بن مغیره از امام صادق علیه السلام نقل می کند که فرمود : هرگاه خواستی دعا کنی ، خدا را ستایش و تمجید و حمد و تسبیح و تهلیل کن و پس از حمد و ثنای پروردگار ، بر محمد و آلش صلوات و درود بفرست ، سپس دعای خود را با خدایت مطرح کن .

امام صادق علیه السلام - طی روایت دیگری - می فرماید: هر که از خدا چیزی را بخواهد، پس باید در آغاز، بر محمد و آل محمد درود فرستد سپس حاجتش را بیان کند و بعد از آن دوباره با صلوات بر پیامبر و اهل بیتش ، سخنش را به پایان برساند ، همانا خدای عزوجل کریم تر از آن است که دو طرف دعا را (که صلوات می باشد) بپذیرد و خود درخواست را که در وسط قرار دارد ، رها نماید .

آخرین شرط استجابت دعا شناخت است که شرط بسیار دشواری است . البته شناخت از شخصی با شخص دیگر تفاوت دارد . قطعا شناخت واقعی نزد پیامبر و خاندان معصومش است و بس، ولی بهر حال هر کس باید تا اندازه ای خدا شناس باشد . در کتاب توحید از امام کاظم علیه السلام روایت شده که فرمود : گروهی از امام صادق علیه السلام پرسیدند : چرا خدا را می خوانیم و اجابتمان نمی کند ؟ فرمود : زیرا کسی را می خوانید که او را نمی شناسید .

از خدای متعال خالصانه درخواست می نماییم خود را به ما بشناساند «اللهم عرفنی نفسک » تا در این ایام و لیالی مبارک قدر که ایام دعا و استجابت دعا است ، توفیق دعا کردن را بیابیم و با شناخت و معرفت خدا را بخوانیم و به خواست خداوند دعاهایمان به استجابت رسد و مقبول درگاه ذات مقدسش قرار گیرد . آمین رب العالمین    
 
 موانع استجابت دعا:
 
برای تحقق هر کاری گذشته از وجود اسباب، نبودن مانع نیز لازم است و تنها دراین صورت پیدایش آن کار ضروری خواهد بود.
برای مثال; رویش بذر سالم در دل خاک مرطوب مشروط به این است که آفتاب سوزان یا سرمای شدید بر سر راه بذر آن قرار نگیرد.
در دعا نیز باید به موانع توجه داشت و آنها را از سر راه برداشت. برخی ازموانع عبارتند از:

1-تنافی با سنتهای آفرینش

خواسته ای که در دعا عرضه می شود، باید مخالف سنت های الهی که خداوند بر پایه حق و حکمت بنا نهاده است نباشد.
از جمله سنت های خداوند این است که; برای هر یک از انسانها اجلی قرار داده که در صورت حتمی بودن گریز از آن نیست. بنابراین اگر کسی دعا کند که بخواهد خداعمر بی پایان به او بدهد و یا مریضی را که اجل حتمی او فرا رسیده است، از مرگ برهاند، اجابت چنین خواسته ای به معنای تعطیلی در قانون قطعی الهی و یا وروداستثنا در حریم آن است و این خود مانع از اجابت دعاست.
قرآن کریم در این باره می فرماید:
«وانفقوا من ما رزقناکم من قبل ان یاتی احدکم الموت فیقول رب لولا اخرتنی الی اجل قریب فاصدق و اکن من الصالحین و لن یوخر الله نفسا اذا جاء اجلهاوالله خبیر بما تعملون ».
«از آنچه به شما روزی کرده ایم انفاق کنید، پیش از آن که مرگ یکی از شما فرارسد، آنگاه بگوید: پروردگارا چرا مرگ مرا تا زمانی اندک به تاخیر نمی اندازی،تا صدقه دهم و از صالحان باشم و هرگز خداوند اجل هیچ کس را وقتی فرا رسد، به تاخیر نخواهد انداخت ».

2 -تزاحم دعاها

گاهی شخصی که از ستم دیگران به ستوه آمده، علیه ستمگران دعامی کند و از خداوند انتقام خود را می طلبد ولی در همین حال این شخص به ظاهر مظلوم به خاطر ستمی که خود به دیگری کرده، مورد غضب قرار گرفته است. همین تزاحم دعاهامی تواند مانع استجابت گردد. تزاحم در حدیث قدسی یکی از موانع دعا معرفی گردیده است خداوند متعال در این باره می فرماید: «... اما ان تکون ظلمت احدا فدعا علیک فتکون هذه بهذه...» یا این است که تو به دیگری ستم کرده ای و او بر ضرر تو دست به دعا برداشته است پس این به [واسطه] آن [دفع می شود.] از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده است که: «هر گاه شخصی مورد ستم دیگری واقع شود، سپس علیه اواز درگاه خداوند تقاضای انتقام کند، خداوند می فرماید: شخص دیگری هست که ادعادارد از سوی تو مظلوم واقع شده و بر تو نفرین می کند، اگر می خواهی تا دعای تو رادر باره او و دعای او را در حق تو به اجابت رسانم و گرنه هیچ یک را برآورده نمی کنم; تا از عفو خود شما را بهره مند سازم ».
گاهی هم انسان برای موفقیت خود دعا می کند در حالی که بسیاری از اشخاص دیگر که از دست او دل شکسته اند برای ناکامیش با دل سوزان و اشک ریزان دعا می کنند.
بنابر این دعا کننده باید قبل از دعا، دیگران را از خود راضی سازد. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «کان ابی یقول اتقوا الظلم فان دعوه المظلوم تصعد الی السماء».
پدرم همواره می فرمود: از ستم به دیگری بپرهیزید; زیرا دعای مظلوم تا آسمان بالا می رود.
و امام کاظم(علیه السلام) فرمود: «لا تحقروا دعوه احد فانه یستجاب للیهودی والنصرانی فیکم و لا یستجاب لهم فی انفسهم ».
دعای هیچ کس را کوچک نشمارید; زیرا درخواست یهودی و نصرانی در باره شما به اجابت می رسد گر چه در باره خود آنان مستجاب نمی گردد.»

3 -نبود قابلیت

قرآن کریم در واقعه طوفان نوح(ع) پس از آن که درخواست حضرت، مبنی بر نجات فرزندخویش، را نقل می کند، می فرماید: «یا نوح انه لیس من اهلک انه عمل غیر صالح فلاتسالن ما لیس لک به علم انی اعظک ان تکون من الجاهلین ».
دعا کننده باید قبل از دعا، دیگران را از خود راضی سازد. ای نوح [شایسته این که] از اهل تو [باشد] نیست و سر تا پایش ناصالح است. در باره آن چه به حقیقتش آگاه نیستی، از من چیزی مخواه، تو را پند می دهم تا از جاهلان نباشی » ازاین روی کفر و عناد نسبت به حق مانع عنایت الهی و مشمول رحمت خاص او گشته و درلحظه انتقام رحمت عام را نیز تغییر می دهد و هر دعایی حتی تقاضای پیامبر بزرگ خداوند در حق پسر را بی تاثیر می سازد. در آیه ای دیگر خداوند متعال پیامبراکرم را مخاطب خویش ساخته، می فرماید:
«سواء علیهم استغفرت لهم ام لم نستغفر لهم لن یغفر الله لهم ان الله لا یهدی القوم الفاسقین ».
بر منافقان یکسان است که تو در باره آنان طلب بخشش و غفران کنی یا نکنی [درهر دو صورت] خدا هرگز آنان را نخواهد آمرزید زیرا خداوند گروه فاسق را [در اثرلجاجت و سیاهی قلبشان] هدایت نمی کند.
برای جلب رحمت الهی قلبی لازم است که سالم از کفر و نفاق باشد; زیرا به فرموده قرآن مجید: «یوم لا ینفع مال و لا بنون الا من اتی الله بقلب سلیم ». در روزقیامت مال و فرزند سودی نمی دهد، جز قلب سالم.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: پدرم همواره می فرمود: از ستم به دیگری بپرهیزید; زیرا دعای مظلوم تا آسمان بالا می رود.
چه قلب وقتی از مرض کفر و نفاق سلامت یافت، شایسته پذیرش رحمت الهی می شود ومواهب خداوندی به سویش سرازیر می گردد.
برخی دیگر از گناهان نیز قابلیت پذیرش دعا را از بین می برند. آنجا که در دعای کمیل از زبان امیرمومنان می خوانیم: «اللهم اغفرلی الذنوب اللتی تحبس الدعاء».
بارالها! گناهانی که از من سرزده و مانع استجابت دعایم می شود، بر من ببخش »،اشاره به همین واقعیت دارد.
محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل می کند آن حضرت فرمود: «ان العبد یسال الله الحاجه فیکون من شانه قضاوها الی اجل قریب او الی وقت بطی فیذنب العبدذنبا فیقول الله تعالی للملک: لا تقض حاجته و احرمه ایاها فانه تعرض لسخطی واستوجب الحرمان منی ».
بنده حاجتش را از خدا می خواهد. بنای الهی نیز بر آن است که خواسته اش را دیریا زود به اجابت رساند. آنگاه بنده گرفتار گناهی می شود. خدا به فرشته ای که مامور کار او است، می فرماید: خواسته اش را به انجام نرسان و او را از دست یابی به خواسته اش محروم کن! زیرا او خود را در معرض خشم من قرار داده و مستحق دوری از رحمت من گشته است ».
شخصی به رسول خدا عرض کرد:
«احب ان یستجاب دعایی فقال(ص):
طهر ماکلتک و لا تدخل بطنک الحرام ».
دوست دارم دعایم مستجاب شود.
حضرت فرمود: آذوقه ات را از مال شبهه ناک پاک کن و غذای حرام در شکم خود جای نده ».
و در حدیثی قدسی خداوند متعال فرمود: «و ربما صلی العبد فاضرب بها وجهه واحجب عنی صوته، اتدری من ذالک؟ یا داوود ذاک الذی یکثر الالتفات الی حرم المؤمنین بعین الفسق...».
چه بسا بنده نماز می گزارد و من آن را رد کرده، به صورتش می زنم و صدای مناجات او را از خود دور می سازم. می دانی این چه شخصی است؟ ای داوود، این همان کسی است که همواره چشم خیانت خویش را متوجه حرم [ناموس] مومنان ساخته است ».

4 -بی توجهی به واسطه ها

خداوند متعال خالق هستی و پدیدآورنده نظام و سنن حاکم بر آن است، لذا دوست دارد انسانها به این نظام احترام گذاشته، و در وصول به خواسته هایشان آن را از نظر دور نداشته و در عین حالی که تاثیر وسایل را درمقاصد خود به ذات حق مستند می کنند، برای برآورده شدن نیازهای خود، آنها را نیزبه کار بندند.
بر این اساس قرآن کریم برای دفع شر کفار راه جهاد را پیش روی مومنان گذارده است و می فرماید: «و قاتلوهم یعذبهم الله بایدیکم ...» با آنها بجنگید، تاخداوند با دست شما کافران را به سزای کارشان برساند».
در جای دیگر کسانی را که در خانه نشسته و به امید فتح از سوی خدا دست روی دست گذاشته و اقدامی نمی کنند توبیخ می کند.
شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: دعا فرما تا خداوند به من روزی راحتی بدهد،حضرت فرمود: «برایت دعا نمی کنم. برو همان طور که خداوند دستور داده، سعی و تلاش کن ».
در برخی احادیث از کسانی که بدون توجه به وسائلی که خداوند قرار داده است،رفع مشکل خود را می طلبند یاد شده است. این گونه افراد در پنج دسته ذیل قرارمی گیرند:
کفر و عناد نسبت به حق مانع عنایت الهی و مشمول رحمت خاص او گشته و در لحظه انتقام رحمت عام را نیز تغییر می دهد و هر دعایی حتی تقاضای پیامبر بزرگ خداوند در حق پسر را بی تاثیر می سازد.
1. شخصی که خداوند مالی به او عنایت کرده، و او با اسراف و تبذیر و مصرف نابجا اموالش را به هدر می دهد و از خداتقاضای روزی می کند.
2. مردی که از سوء خلق همسر خود و اذیت های پی درپی او به تنگ آمده و از خدامی خواهد تا او را از دست آن زن راحت کند، حال آنکه خدا راه طلاق را در پیش روی او گذاشته است.
3. شخصی که از آزار مکرر همسایه اش شکوه می کند و او را به خاطر آن نفرین می کند، در حالی که می تواند خانه اش را بفروشد و در جای مناسبی منزل اختیار کند.
4. آنکه در خانه نشسته، کار نمی کند و از خدا طلب رزق می کند در حالی که خداوندراههای روزی را پیش روی او قرار داده است.
5. کسی که مالی را به دیگری قرض داده است و مقروض انکار می کند.
سپس دست به دعا برداشته و از خدا برگشت مال خویش را می طلبد، در صورتی که خداوند به او دستور شاهد گرفتن داده است

                                                                    منبع:پایگاه حوزه

 
 
 

 

 

   
  

 
 
 
::  صفحه اصلی ::  تماس با ما ::  پیوندها ::  نسخه موبایل ::  RSS ::  نسخه تلکس
کلیه حقوق محفوظ است، استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است
info@dini-v.com
پشتیبانی توسط: خبرافزار