هرچند روند تنش های چند ماه اخیر در روابط روسیه با غرب، به مباحث موجود درباره چشم انداز وقوع تقابلی جدی میان قدرت های بزرگ جهانی دامن زده، اما شواهد حاکی از آن است که این روند می تواند دربردارنده برخی فرصت ها نیز – به ویژه برای ایران باشد. ابراز تمایل اتحادیه اروپا به واردات گاز طبیعی از ایران، یکی از مهمترین فرصت های ایجاد شده از این طریق است.

 

به گزارش «تابناک»، خبرگزاری رویترز در مطلبی به بررسی رویکرد جدید اتحادیه اروپا نسبت به روابط اقتصادی با ایران پرداخته و می نویسد این اتحادیه به شکلی بی سر و صدا در حال تدوین برنامه هایی برای واردات گاز طبیعی از ایران است. این اقدام در شرایطی صورت می گیرد که روابط غرب با ایران رو به بهبودی و در مقابل، روابطش با روسیه در حال تیره تر شدن است.

 

به نوشته این خبرگزاری، در حال حاضر تنها دو عامل وجود دارد که تحقق آن ها می تواند سبب عملی شدن طرح های اتحادیه اروپا در این زمینه شود: یکی برداشته شدن تحریم های موجود علیه ایران و دیگری، اضافه کردن خط لوله های جدید به ساختار کنونی خط لوله های گاز در ایران. این موضوع را یکی از مقامات کمیسیون اروپا که در امر تدوین راهبردهای انرژی اتحادیه فعالیت دارد بیان کرده است.

 

این مقام اروپایی با بیان اینکه ایران یکی از اولویت های اصلی اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی به واردات گاز از روسیه است، می افزاید: «گاز ایران می تواند به آسانی به اروپا انتقال داده شود و از جنبه سیاسی نیز روابط ایران و غرب آشکارا در مسیر بهبودی قرار دارد». 

 

روسیه در حال حاضر بزرگترین تأمین کننده گاز اروپاست و با کسب سالانه 80 میلیارد دلار درآمد از این طریق، تأمین یک سوم از نیازهای گاز کشورهای اروپایی را بر عهده دارد. اتحادیه اروپا که به دلیل مواضع روسیه تحریم هایی را علیه مسکو وضع کرده، اینک نیاز بیشتری به تأمین گاز از دیگر منابع دارد. ایران با دارا بودن دومین ذخایر بزرگ گاز در دنیا پس از روسیه، به عنوان جایگزینی بالقوه برای روسیه در این زمینه مطرح است.

 

در طرحی که به همین منظور تدوین و در پارلمان اروپا ارائه شده، آمده است: «پتانسیل بالا برای تولید گاز، اصلاحاتی که در بخش انرژی داخلی این کشور در حال انجام است و چشم انداز عادی شدن روابط ایران با غرب، ایران را به جایگزینی معتبر برای روسیه تبدیل کرده است». با این حال، در این طرح استدلال شده که با توجه به تحریم های موجود و نیز تغییرات مورد نیاز در حوزه زیرساختی، این جایگزینی در کوتاه مدت اتفاق نخواهد افتاد.

 

اما طرح های موجود در این زمینه به ویژه از آن جهت جنبه جدی تر به خود می گیرد که ایران نیز مایل به یافتن بازارهای جدید برای فروش گاز خود است. در این زمینه، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران روز چهارشنبه در جریان دیدار با هاینز فیشر، همتای اتریشی خود گفت: «ایران می تواند یک منبع مطمئن انرژی برای اروپا باشد». 

 

در این میان، به نظر می رسد روسیه از روند جاری شکل گرفته میان ایران و اروپا ناخرسند است. امیر هندجانی، کارشناس مسائل نفت و گاز در دبی می گوید: «ایران تلاش دارد خود را در اروپا به عنوان جایگزینی برای گاز روسیه مطرح کند. این کشور بازی بسیار پیچیده ای را انجام می دهد؛ بدین شکل که از یک سو درباره همکاری جهت کاهش تحریم ها با روسیه گفت و گو می کند و از سوی دیگر، برای جایگزینی گاز روسیه مشغول مذاکره با اروپایی هاست». 

 

به هر حال، روند جاری و تمایل اتحادیه اروپا به یافتن جایگزینی برای منابع گازی روسیه، احتمال ایفای نقشی جدی تر از سوی ایران در زمینه تأمین گاز اروپا را مطرح کرده است. احتمالی که البته همان گونه که اشاره شد، تحقق آن از یک سو به موفقیت آمیز بوده مذاکرات هسته ای و برداشته شدن تحریم های ایران و از سوی دیگر، به ایجاد زیرساخت های لازم در این زمینه بستگی دارد.